Wat is een GVO?

GvO is de afkorting voor Garantie van Oorsprong. Bij de productie van hernieuwbare elektriciteit wordt voor elk megawattuur (MWh) een GvO aangemaakt. GvO’s dienen om te bewijzen dat de geleverde energie daadwerkelijk duurzaam is opgewekt. Ze worden bijvoorbeeld door stroomleveranciers gebruikt om de stroometikettering juist uit te voeren en dienen als bewijs bij het verkrijgen van subsidies voor duurzame elektriciteitsproductie. 

CertiQ maakt op verzoek van een producent van WKK-elektriciteit ook GvO’s aan voor WKK-installaties met zo’n hoog rendement. 

Wat staat er op een Garantie van Oorsprong allemaal vermeld? 

• de energiebron waarmee de energie is geproduceerd en de begin- en einddatum van de productie; 
• of de garantie van oorsprong betrekking heeft op elektriciteit, gas of verwarming / koeling 

• de identiteit, de locatie, het type en de capaciteit van de installatie waar de energie is geproduceerd; 
• of en in welke mate de installatie investeringssteun heeft gekregen of en in welke mate de energie-eenheid op enige andere manier steun heeft gekregen uit een nationale steunregeling, en het type steunregeling; 
• de datum waarop de installatie operationeel is geworden; en 
• de datum en het land van afgifte en een uniek identificatienummer. 

Lijst van alle kenmerken die opgenomen kunnen worden in een GvO. 

Hoe ziet een GvO eruit? 

Het systeem van CertiQ waarin GvO’s zichtbaar worden doet denken aan internetbankieren. 

Hoeveel GvO’s worden er in Nederland verbruikt? 

Nog niet eerder zijn er in een jaar zoveel GvO’s afgeboekt als in 2016, namelijk 48 terrawattuur (TWh). 

Hoeveel GvO’s worden er in Nederland geproduceerd? 

13% (13,9 TWh) van de totale Nederlandse stroomproductie kwam in 2016 daadwerkelijk uit hernieuwbare bronnen. Hiervoor zijn overeenkomstig 13.944.500 GvO’s uitgegeven. 

Hoe consumeert de eindverbruiker GvO’s?  

De groene stroom certificaten worden meestal door een handelaar (in veel gevallen een stroomleverancier) voor de eindverbruiker bijgehouden. Voor elk MWh verbruikte stroom boekt de handelaar een GvO af ten bate van de eindverbruiker. Dat hoeft niet direct (realtime) te gebeuren, maar kan ook ergens in de loop van de contractduur in één keer worden gedaan. De handelaar maakt gebruik van de elektronische boekhouding van CertiQ. Hier worden de GvO’s bijgeboekt en afgeschreven (het wordt ook wel een book en claim systeem genoemd). De eindverbruiker kan in principe via de betrokken handelaar inzicht in de bij- en afgeboekte GvO’s krijgen. Sommige stroombedrijven stellen graag een overzicht van de afgeboekte GvO’s voor de klant samen. Andere vinden het een administratief onmogelijke klus. 

Wat is de looptijd van een GvO? 

De houdbaarheid van een GvO is een jaar. Wordt de GvO niet binnen deze periode gebruikt, dan vervalt deze automatisch. Met GvO’s kan ook energieverbruik worden vergroend die voor het moment van ontstaan van de GvO heeft plaatsgevonden. 

Wie controleert de koppeling tussen de productie van groene stroom en van GvO’s? 

De waarborgende instantie voor het GvO-systeem in Nederland is CertiQ , een dochteronderneming van Tennet. Deze netbeheerder is door de minister van Economische Zaken aangewezen Garanties van Oorsprong te verstrekken. CertiQ gaat over het hele GvO– proces en is aangesloten bij de AIB (Association of Issuing Bodies) de beherende instantie voor het geharmoniseerde European Energy Certificate System. De marktpartijen die het GvO systeem gebruiken worden vertegenwoordigd door RECS International. 

Wie controleert of de hoeveelheid elektriciteit die de stroomleveranciers verkopen correspondeert met de hoeveelheid afgeboekte certificaten? 

De energiebedrijven zijn verplicht om halfjaarlijks te rapporteren aan de Autoriteit Consument en Markt (ACM). Deze autoriteit controleert via deze rapporten of de hoeveelheid afgeboekte GvO’s overeenkomen met de hoeveelheid elektriciteit die als groene stroom aan particuliere eindverbruikers is verkocht. De AC verricht nauwelijks tussentijdse ongevraagde steekproeven. Voor zakelijke groene stroom verbruikers bestaat helemaal geen controle. De zakelijke markt valt niet onder de bevoegdheid van de ACM. 

Kan een windpark haar groenestroomcertificaten los van de elektriciteit verkopen?

Ja, het komt regelmatig voor dat verkoop ontoppelt plaastvindt. Dan gaat de fysieke elektricteit naar één bedrijf (bijvoorbeeld de groothandelsbeurs APX) en de GvO’s naar een andere partij, bijvoorbeeld een gemeente die haar stroomverbruik wil vergroenenen door middel van losse GvO inkoop. 

Zet je met een grote vraag naar Nederlandse wind GvO’s druk op de bouw van meer windmolens?

(In het vakjargon wordt deze vraag ook de vraag naar de ‘additionaliteit’ genoemd.) WISE denkt van wel. Een grotere vraag naar Wind-GvO’s drijft de prijs van deze certificaten op. De extra inkomsten zullen door de energieproducenten ingezet kunnen worden voor de eigen bedrijfsvoering en leiden tot meer duurzaam productievermogen. Mochten deze inkomsten binnen een aantal jaren verrekend worden met de SDE+ subsidieregeling, en dat verwachten we, dan zal met minder subsidie hetzelfde aantal projecten gerealiseerd kunnen worden. De vrijkomende subsidiegelden kunnen dan andere projecten mogelijk maken die anders buiten de boot zouden vallen. 

Wat is sjoemelstroom? 

Groene stroom waarvan geen enkele prikkel uitgaat om meer duurzame energie te produceren noemen wij sjoemelstroom. Het ging in het verleden met name om het gebruik van Noorse waterkracht-GvO’s om stroom te ‘verduurzamen’. Volgens de wet kun je dit wel groene stroom noemen, maar het presteert niets qua duurzaamheid. Lees meer over sjoemelstroom. 

Waar koop je GvO’s? 

Er is geen marktplaats of platform waar GvO’s openlijk en transparant worden verhandeld, de handel vindt direct tussen de marktpartijen plaats. Als u groene stroom koopt via uw stroomleverancier, dan krijgt u automatisch ook de GvO’s erbij. Klanten hebben dat vaak niet door; energiebedrijven communiceren er meestal nauwelijks over, het is een administratieve handeling op de achtergrond. Als u GvO’s los van de fysieke elektriciteit wil kopen, dan kunt u in Nederland terecht bij een van deze handelaren (brokers): 

Wat kost een GvO? 

WISE monitort de GvO prijzen. Bekijk het overzicht van GvO prijzen. 

Is GvO-handel met name interessant voor grote afnemers? 

Daar lijkt het in eerste instantie wel op. Er zijn echter ook creatieve geesten die GvO’s op kleinere schaal in willen zetten om groen stroomgebruik mee af te rekenen.  In principe kunnen we GvO’s perfect gebruiken om het stroomverbruik van ieder huishouden toe te kennen aan een zelf bepaalde energieproducent. 

Hoe veel duurder zouden GvO’s mogen worden? 

Daar staat op zich geen limiet op. Sommige experts zeggen dat ‘echte’ additionaliteit via GvO’s begint bij een prijs van ca. € 40,-. Bij zo’n prijs per GvO is er dus geen subsidie meer nodig om duurzame energie investeringen in Nederland rendabel te maken. 

Gaat de SDE subsidie dan omlaag? 

Dat zou wat ons betreft wel kunnen. Maar het ministerie van Economische Zaken heeft in 2014 een onderzoek naar prijzen van GvO’s gedaan en liep vast. Ze konden geen eenduidig advies uitbrengen omdat de prijzen erg moeilijk in kaart te brengen zijn. Dus voorlopig hebben de extra inkomsten uit GvO’s geen invloed op de SDE+ subsidie. Maar de prijzen voor Nederlandse GvO’s zijn sindsdien enorm gestegen. Bij hogere GvO-prijzen verwachten we dat deze inkomsten verrekend gaan worden in de SDE subsidie. WISE houdt een overzicht van GvO prijzen bij. 

Internationaal

De GvO handel omvat heel Europa en wordt steeds verder uitgebreid naar niet-Europese landen. Deelnemende landen bevinden zich in verschillende ontwikkelingsstadia waar het gaat om de opwek en tracking van duurzame elektriciteit.  

Hoe noem je GvO’s in andere talen? 

• Duits: Herkunftsnachweise 
• Engels: Guarantees of Origin (GO) 
• België: groenestroomcertificaten 

Hoe werken GvO’s in Scandinavië? Is daar meer ervaring op dat gebied? 

Wat betreft Noorwegen is er zeker veel ervaring. Noorwegen zit niet in de EU maar is op gebied van energie nauw verweven met de EU-landen. Het land rapporteert ook aan de EU als ware het een EU-land. Vrijwel alle elektriciteit in Noorwegen wordt duurzaam opgewekt. De stroom zelf wordt grotendeels in Noorwegen zelf verbruikt, maar het overgrote deel van de GvO’s wordt geëxporteerd. Overigens exporteert Noorwegen ook wel wat elektriciteit, er is ook een onderzeese kabel naar Nederland. 

GvO’s uit Ijsland? 

Sinds 2013 worden er ook Ijslandse GvO’s op de markt aangeboden. Inmiddels is Ijsland na Noorwegen en Zweden het land waarvan de meeste GvO’s naar Nederland worden geïmporteerd. Dat roept vragen op omdat er nog geen fysieke verbinding (spreek kabel) tussen Ijsland en het continent bestaat.