Zondag vindt de première plaats van de Nederlandse editie van de documentaire van Oliver Stone, Nuclear Now. De film is één grote lofzang op de kansen die kernenergie zou bieden. Bezwaren worden weggewuifd en kans op succes zwaar overschat. Er is daardoor geen sprake meer van een afgewogen documentaire. Nuclear Now is vooral een te lang uitgevallen reclamefilmpje voor kernenergie.
Stone begint de film direct al met een ongefundeerd frame: “We’ve been trained to fear nuclear power.” Niet legitieme zorgen en bezwaren, maar irrationele angst zou de drijvende factor zijn geweest waarom kernenergie maar niet doorbreekt. En dat terwijl er volgens Stone nauwelijks doden zijn gevallen door ongelukken met kerncentrales. Gerard Brinkman van milieuorganisatie WISE: “Stone miskent dat de belangrijkste drijvende kracht achter de stagnatie van kernenergie in de laatste 40 jaar het feit is dat kernenergie een steeds slechtere business-case heeft. Nieuwe kerncentrales draaien op subsidies van overheden. Het is daarom geen wonder dat wereldwijd meer en meer wordt ingezet op zon en wind, bewezen technieken die juist steeds goedkoper worden en ons snel helpen in het tegengaan van het klimaateffect.“
Terwijl bronnen als zon en wind steeds goedkoper worden en daardoor een steeds hoger percentage van de wereldwijde stroomvoorziening nemen, kwakkelt kernenergie en wordt het aandeel in de energiemix steeds lager.
SMR’s
Stone hecht in de film een groot geloof aan de ontwikkelingen van nieuwe vormen van kernenergie zoals kleine kerncentrales (Small Modular Reactors) en nieuwe technieken zoals Fast Breeders. Wat hij “vergeet” te vermelden, is dat uitgerekend één van de Amerikaanse paradepaardjes van de SMR-ontwikkeling, het bedrijf NuScale onlangs haar order voor een project in de VS verloor omdat de betrokken overheden onvoldoende financiering konden vinden voor het peperdure project. Gevolg, een grote ontslagronde voor NuScale (40 % personeel eruit) en dalende beurskoersen van het bedrijf.
Kernafval
Over kernafval is Stone veel te optimistisch. Het gaat volgens hem maar om een klein beetje en we kunnen het heel veilig onder de grond stoppen. Hij “vergeet”, opnieuw, te vermelden dat dat kleine beetje giftig genoeg is bij lekkage in het milieu om flinke delen van de aarde onleefbaar te maken. Hij zegt er ook niet bij dat de consequentie van een groter aandeel kernenergie ook een grotere berg afval is. Na circa 60 jaar commerciële toepassing van kernenergie is nog nergens ter wereld een veilige eindberging in bedrijf. De theorie dat het begraven van kernafval veilig kan, kan pas over tienduizenden jaren worden bewezen of ontkracht.
China
Stone hecht veel belang aan de ontwikkelingen in Rusland en China. In China bijvoorbeeld zouden jaarlijks 5 a 6 kerncentrales aan het net worden aangesloten. De werkelijkheid is anders. De laatste jaren worden er niet meer dan 1-3 nieuwe kerncentrales jaarlijks afgebouwd. Dat lijkt misschien veel en het gaat sneller dan in Europa, waar het vanwege democratische besluitvorming en terecht strenge veiligheidseisen al decennia niet lukt om de veel te dure kerncentrales gebouwd te krijgen. In vergelijking met de spectaculaire stijging van het in China opgestelde vermogen zon en windenergie, een veelvoud van het nucleair vermogen, stelt het weinig voor.
Conclusie
Stone is blijven hangen in de jaren ’70. Ook al vinden ideologisch gedreven voorstanders van kernenergie het vervelend om toe te geven, kernenergie komt maar niet van de grond omdat het zichzelf door stijgende kosten en bouwtijden uit de markt prijst. Nieuwe technologische ontwikkeling komt nauwelijks van de grond. Geen wonder dat er massaal wordt overgestapt naar bewezen effectieve en commercieel beschikbare hernieuwbare bronnen zoals zon en wind. Gerard Brinkman: ”Meer en meer laten studies wereldwijd zien dat de toekomst bij zon en wind ligt. Kernenergie verdwijnt naar de marge, net als de relevantie van de film Nuclear Now.”
Meer lezen?
- Reactie op Nuclear Now vanuit Beyond Nuclear, USA: https://beyondnuclearinternational.org/2023/08/13/courting-controversy/
- Hinkley Point C 33 % duurder dan voorzien. https://wisenederland.nl/britse-kerncentrale-33-duurder-dan-voorzien/
- World Nuclear Industry Status Report 2023: https://wisenederland.nl/world-nuclear-industry-status-report/
- Over Small Modular Reactors: https://wisenederland.nl/artikel/kleine-kerncentrales-smrs/
- Over 100 % renewables wordwide: https://web.stanford.edu/group/efmh/jacobson/WWSBook/WWSBook.html
- Our World in Data, share of nuclear and renewables in total electricity production; https://ourworldindata.org/grapher/primary-energy-share-nuclear-renewables
