Omdat grotere kerncentrales steeds ingewikkelder en duurder worden, heeft de nucleaire industrie het idee opgevat om kleinere kerncentrales te bouwen, Small Modular Reactors (SMR’s). Die zouden ieder niet meer dan 300 MW aan het stroomnet leveren, iets meer dan de helft van de huidige kerncentrale bij Borssele. De onderdelen zouden in serie in een fabriek gemaakt kunnen worden, waarna je die onderdelen ter plekke alleen nog maar in elkaar hoeft te schroeven. Een Ikea-bouwpakketje zeg maar. Daardoor zou de stroom uit deze kerncentrales goedkoper kunnen worden.
De praktijk is tot nu toe weerbarstig. Er worden wereldwijd meer dan 100 SMR-concepten onderzocht. Hoewel de nucleaire industrie sinds al jaren werkt aan de commerciële inzet van SMR’s, bevinden bijna alle ontwerpen zich nog altijd in de ontwikkelingsfase. Alleen in Rusland en China zijn enkele proefreactoren actief. Het is nog zeer de vraag of commerciële SMR’s überhaupt op de markt gaan komen. En als dat wel lukt vergt het nog een zeer lange tijd voordat ze van de tekentafelfase komen en daadwerkelijk stroom gaan leveren. Er leven namelijk nogal wat makkelijke gedachtes over de SMR’s.
SMR’s zijn niet goedkoop
De economie van de SMR legt nadruk op standaardisatie, serie- en schaalvoordeel. Echter, er zijn nog steeds geen tekenen van doorbraken op dit gebied. Integendeel: de meeste ervaringen en studies laten vergelijkbare of hogere kosten zien dan bij grotere kerncentrales. Het schaalvoordeel kan pas optreden als er zeer grote aantallen SMR’s geproduceerd zouden kunnen worden. En dat lijkt niet het geval.
SMRs zijn niet veilig
Massaproductie brengt risico’s mee op gebied van veiligheid, kwaliteit en licenties. Beveiliging en veiligheid zullen moeilijker te handhaven zijn, vooral in landen met een onderontwikkelde nucleaire (regelgevings)infrastructuur. Er moet nog meer internationaal toezicht komen om misbruik van kernmateriaal voor militair gebruik te voorkomen. De meeste generatie IV SMRs leveren techniek mee die het makkelijker maakt aan splijtstof voor kernwapens te komen.
SMRs hebben een afvalprobleem
Net als grotere kerncentrales blijven SMR’s kernafval produceren dat honderden tot honderdduizenden jaren uit het milieu moet worden gehouden. Met meerdere kleinere reactoren wordt het afvalprobleem wel complexer, en daarom duurder en risicovoller. Het beheer van verbruikte splijtstof voor SMR’s is ingewikkelder, omdat het afval zich op veel meer locaties bevindt.
NuScale
Het Noord-Amerikaanse NuScale is een firma die al vanaf 2007 werkt aan een SMR. Diverse ontwerpen werden ontwikkeld en warempel kon men een contract afsluiten voor de levering van 6 reactoren aan een elektriciteitsmaatschappij voor Utah en Idaho. Einde 2023 trokken de betrokken overheden de stekker uit het project. Gevolg, de beurskoers van NuScale ging flink onderuit en 40 % van het personeel werd ontslagen. Anno 2024 staat NuScale ongeveer net zover als aan het begin in 2007 en begint het einde voor deze firma in zicht te komen.
BWRX-300
In Canada lijkt een project met SMR’s wel in ontwikkeling te komen. Een reactorontwerp van GE-Hitachi heeft goedkeuring van de nucleaire toezichthouder gekregen. Het is de verwachting dat vlakbij Toronto in 2024 begonnen gaat worden met de bouw van een eerste reactor. De bouwers denken dat ze het proefmodel al binnen enkele jaren aan het stroomnet kunnen aansluiten. Omdat het om een eerste ontwerp gaat, is dat sterk de vraag. De ervaring leert dat er nog vele tegenvallers gaan komen. Achter de tekentafel een ontwerp bedenken gaat nu eenmaal makkelijker dan het daadwerkelijk bouwen van dat ontwerp.
Wat vindt WISE
Al met al schiet het nog niet echt op met de ontwikkeling van SMR’s. Bijna alle ontwerpen bevinden zich nog op de tekentafel. Zelfs als het lukt om uit die fase te komen en te gaan bouwen zal het nog tot zeker midden jaren ’30 duren voordat er commerciële bouw kan plaatsvinden. Dat is veel te laat om bij te dragen aan het tegengaan van klimaatverandering. SMR’s zijn een afleiding van wat we werkelijk moeten doen. Dat is veel meer energiebesparing, en efficiency, veel meer zon/wind en veel meer investeren in opslagvormen zoals batterijen of waterstof. Daarin kunnen we de komende jaren al investeren met direct resultaat. En het is nog goedkoper ook. Op dure atoomstroom zit niemand te wachten.
Meer lezen?
Update, 18 januari 2024
