In 1970 tekenen Nederland, Duitsland en Groot-Brittannië het Verdrag van Almelo voor een uraniumverrijkingsindustrie. Het bedrijf dat zo ontstond heet Urenco. De naam staat voor URanium ENrichment COmpany. Urenco heeft verrijkingsfabrieken: Eunice (VS), Capenhurst (VK), Gronau (Duitsland) en Almelo (Nederland).
Technologie
Urenco maakt gebruik van de ultracentrifugetechnologie en bouwt in elk van deze drie landen een verrijkingsfabriek met deze technologie. Met behulp van de centrifuges wordt de splijtbare uranium- fractie verhoogd (“verrijkt”) ten opzichte van de niet-splijtbare uraniumfractie, waardoor deze geschikt wordt als brandstof in kerncentrales. Urenco bestaat tegenwoordig uit twee bedrijven: de Enrichment Technology Company (ETC) en de Urenco Enrichment Company (UEC). ETC ontwikkelt en bouwt centrifuges. UEC produceert laagverrijkt uranium met behulp van centrifuges, die worden betrokken van ETC. Van alle methodes om natuurlijk uranium te verrijken wordt de ultracentrifugemethode beschouwd als veruit de meest economische.
Gevaren van deze technologie
Een groot nadeel van de ultracentrifuges is het gevaar van proliferatie; de verspreiding van kerntechnologie waardoor landen of bijvoorbeeld terroristen in staat worden gesteld kernwapens te maken. De centrifuges zijn makkelijk te hanteren en eenvoudig te verbergen. De bekendste affaire is die van de Pakistaanse atoomspion Abdul Qadeer Khan, die van 1972 tot 1976 werkte bij FDO, een bedrijf nauw betrokken bij ‘Almelo’. Khan wist bedrijfsgegevens te verduisteren en vertrok naar Pakistan om daar de ‘vader van de Pakistaanse atoombom’ te worden. In 1998 vond de eerste Pakistaanse kernproef plaats. Daarnaast beschikte hij over een uitgebreid netwerk, waardoor deze technologie ook in handen kwam van een reeks andere landen die verdacht worden van de bouw van kernwapens.
Verzet tegen Urenco
Verrijking van uranium roept veel weerstand op, doordat er gevaarlijke stoffen ontstaan en nucleair afval naar Rusland vervoerd wordt, waar het onveilig wordt opgeslagen. Bewoners van de grensstreek rond Almelo en Gronau hebben zich verenigd in de antikernenergiegroep NENO (Nederlands Euregionaal Nucleair Overleg). Zij voeren actie tegen de productie, het vervoer en de opslag van nucleair materiaal in hun regio. Ze procederen tegen uitbreiding van de verrijkingsfabrieken en proberen nucleaire transporten te verhinderen.
Rapport: 50-jaar Urenco
Urenco, het Brits-Duits-Nederlands consortium dat verrijkt uranium produceert, is wereldwijd de grootste aanbieder van lichtverrijkt uranium. Echter, de afgelopen vijftig jaar zijn voor Urenco niet bepaald vlekkeloos verlopen. En nog steeds staat Urenco onder druk, want de verwachte groei van kernenergie blijft uit; er is flinke overcapaciteit op de verrijkingsmarkt én de orders krimpen. Daarnaast heeft de Duitse Atomausstieg impact op de krimp van kernenergie in Europa en is er in Duitsland discussie over de levering van verrijkt uranium voor de brandstof voor de ‘scheurtjesreactoren’ in Tihange en Doel. De brochure ‘Urenco 1970-2020: Van Verdrag van Almelo naar Atomausstieg‘ beschrijft de ontwikkeling van uraniumverrijking, de troebele geschiedenis en de onzekere toekomst van Urenco.