Het Intergovernmental Panel on Climate Change, kortweg IPCC bestaat uit een grote groep wetenschappers, die elke 5 a 6 jaar een invloedrijk rapport uitbrengt. In dat zogenaamde Assessment wordt de stand van zaken rond klimaatveranderingen beschreven en worden er beleidsopties aan regeringen aangeboden. In de verschillende rapporten, die het IPCC in de afgelopen jaren heeft uitgebracht is veel aandacht besteed aan de rol die hernieuwbare energie kan spelen in het tegengaan van klimaatverandering. Ten onrechte wordt aan het IPCC een pro-kernenergie-standpunt toebedacht.

In haar meest recente 6e Assessment geeft het IPCC een overzicht welke maatregelen vanuit de wetenschap worden aangedragen op het gewenste pad te blijven, namelijk maximaal 1,5 graad temperatuurstijging.

Systeemverandering nodig

Een belangrijke conclusie is dat er op veel maatschappelijke terreinen systeemverandering nodig is. De manier waarop we ons voedsel verbouwen, waarop we goederen en mensen vervoeren, onze stroom opwekken, onze huizen isoleren, bijna alle aspecten van het leven komen aan de orde. En hebben invloed op de CO2 uitstoot.  Mondiaal gezien ligt er een belangrijke rol voor de landbouw. Dan moet worden gedacht aan een systeem waarbij veel kooldioxide wordt vastgelegd in landbouwsystemen en -producten. Ook het tegengaan van ontbossing en het verduurzamen van bossen is een belangrijke factor.

Meer zon en wind

Een tweede conclusie is dat zon- en windenergie, samen met opslagtechnieken de laatste jaren spectaculair goedkoper zijn geworden en sneller zijn gegroeid dan voorzien. Mondiaal ligt daar de toekomst voor onze energie-voorziening. Een sterke ontwikkeling van beide energiebronnen wereldwijd heeft een groot effect op het terugdringen van CO2 uitstoot.

Geen kernenergie

Ook kernenergie is nog eens doorgerekend en daar stelt het IPCC dat zowel de verwachte groei zich niet doorzet, maar ook dat de kostendalingen zich niet voordoen. Dit bevestigt onze eerdere conclusie dat het daarmee een dure optie blijft, die steeds meer naar de marge wordt gedrukt. In vorige rapporten van het IPCC werden scenario’s gepresenteerd, waarin de rol van kernenergie aanmerkelijk groter werd verondersteld. Ook is bekeken in hoeverre de diverse opties bijdragen, of juist afbreuk doen aan de SDG’s, de Sustainable Development Goals. Nucleair scoort daarbij aanmerkelijk slechter dan zon en wind.

Adviseert het IPCC nu wel of niet kernenergie?

Het IPPC adviseert überhaupt niet, het doet geen (beleids)aanbevelingen. Ze maken op basis van analyses van wetenschappelijke literatuur overzichten van keuzes die er zijn om een bepaald doel te halen. Zo geven ze aan dat – tov. kolencentrales – kerncentrales minder CO2 uitstoten. Vervolgens laten ze het aan de politieke en maatschappelijke krachten om daar wel of niet voor te kiezen.

In een eerder rapport concludeerde het IPCC dat het ook mogelijk is om tot 1,5 ° C te komen zonder de rol van kernenergie te vergroten. Het IPCC heeft ongeveer 90 verschillende modellen en scenario’s die leiden tot een maximale opwarming van 1,5 ° C bekeken en beoordeeld en komt tot de conclusie dat er grote verschillen zijn binnen die modellen als het gaat om de verwachte, gewenste of noodzakelijk geachte ontwikkeling  van kernenergie. In de meeste zogeheten 1,5 ° C-paden wordt aangenomen dat het aandeel kernenergie in 2050 toeneemt, maar niet in allemaal. Er zijn studies die zeggen dat in 2050 bijna 40% van de stroom wordt opgewekt in kerncentrales en er zijn studies die de rol van kernenergie op 1% zetten. Allebei komen ze uit op maximaal 1,5 ° C opwarming. Zie “Global Warming of 1.5 C, hoofdstuk 2, tabel 2.7 op pagina 133.

Conclusie

Al met al is de conclusie, dat het bijzonder moeilijk gaat worden om de doelstelling van maximaal 1,5 temperatuurstijging in beeld te houden en dat we er alles aan moeten doen om snel de meest efficiënte maatregelen maximaal te benutten. Voor Nederland; isoleren en veel meer zon en wind.

Het IPCC concludeerde in de samenvatting van haar rapport: “De transitie van het energiesysteem die nodig is om de opwarming van de aarde tot 1,5 ° C te beperken, is in veel sectoren en regio’s in de wereld aan de gang. De politieke, economische, sociale en technische haalbaarheid van zonne-energie, windenergie en opslagtechnologie is de afgelopen jaren enorm verbeterd, terwijl die van kernenergie en CO2-opvang en -opslag (CCS) in de elektriciteitssector geen vergelijkbare verbeteringen hebben laten zien.” Fijntjes merkt het IPCC nog op dat het 10 tot 19 jaar duurt om een kerncentrale te bouwen.

Update augustus 2023