Waarom moeten Nederlanders overstappen op groene stroom?  

Overstappen op groene stroom is heel effectief: als je overstapt van grijze stroom van een grijze leverancier als Engie of Essent naar echt groene stroom en gas van een goede leverancier bespaar je tot 4 ton CO2. Zo lever je een belangrijke bijdrage om luchtvervuiling en klimaatverandering tegen te gaan.  

Je betaalt je energierekening voortaan aan een bedrijf dat meehelpt om Nederland te verduurzamen en niets te maken heeft met kolen, gas en uranium. Als steeds meer mensen overstappen naar een écht duurzame energieleverancier, winnen deze bedrijven aan slagkracht. Iedereen kan het doen, groene stroom hoeft nu helemaal niet meer duurder te zijn dan grijze stroom. 

Hoeveel groene stroom wordt er momenteel opgewekt in Nederland?  

In 2019 werd in Nederland volgens het CBS 18,2 miljard kilowattuur elektriciteit geproduceerd uit hernieuwbare bronnen. Dit komt overeen met ongeveer 16% van het totale electriciteitverbruik en met 7,4% van het totale energieverbruik van Nederland. 

Waar kan ik écht groene stroom krijgen?  

Wij doen jaarlijks uitgebreid onderzoek naar de duurzaamheid van alle Nederlandse stroomleveranciers. Hieruit resulteert een ranking. In de top van deze ranking vind je de duurzame voorlopers, deze bevelen we aan om over te stappen: Op onze WISE groene energie vergelijker zetten we de groene toppers op een rij. Je kunt er prijzen vergelijken en direct overstappen. 

Is de groene stoom duurder dan kolenstroom?  

De prijzen van de energieleveranciers veranderen vaak en worden sterk vertekend door kortingsacties en welkomstbonussen. Algemeen kan worden gesteld dat groene stroom even duur is als grijze stroom. Wind- en zonne-energie zijn nu vaak minder duur dan welke fossiele brandstof dan ook, zonder financiële hulp als subsidies.  
 

Hoe wordt groene stroom in Nederland opgewekt?  

Groene elektriciteit wordt in Nederland voor 55% opgewekt door windmolens en 27% door biomassa. Met zonnepanelen werd bijna 18 procent elektriciteit opgewekt. De afgelopen jaren nam vooral de procutie van zonnestroom toe. 
 

Wat is het percentage stroomverbruik door huishoudens versus bedrijfsleven?  

In 2017 bedroeg het totale aanbod van elektriciteit 120 TWh. De verdeling van het energieverbruik is als volgt:  

Huishoudens: 30% 
Industrie: 20% 
Dienstverlening, landbouw en visserij: 38% 
Vervoer en de energiesector zelf zijn verbruiken de rest: 12 %   

cijfers van www.compendiumvoordeleefomgeving.nl  

Hoe belangrijk is groene elektriciteit voor het terugdringen van de CO2-uitstoot? Welke doelstelling behalen wij als heel Nederland op groene stroom overstapt?   

Ongeveer 30% van de CO2 emissies hangen (wereldwijd) samen met elektriciteit. Er wordt verwacht dat elektriciteit een steeds grotere rol gaat spelen in de energietransitie, denk bijvoorbeeld aan de opmars van de elektrische auto. Vergeleken met de sectoren transport, industrie of de gebouwde omgeving zijn in de elektriciteitssector relatief veel bewezen technieken voor vermindering van de CO2 uitstoot beschikbaar. Voor het halen van klimaatdoelen ligt het daarom voor de hand om een groter beroep op de elektriciteitssector te doen dan op andere sectoren.
 

Wat is écht groene stroom volgens WISE?  

Echt groene stroom moet voldoen aan 2 voorwaarden:  

– De stroom moet afkomstig zijn uit duurzame bronnen uit Nederland (zo sluit je sjoemelstroom uit).
– De stroom moet afkomstig zijn van een duurzaam bedrijf (zo voorkom je dat met je geld alsnog wordt geïnvesteerd in fossiel of kernenergie)
  

Wat als iedereen overstapt op groene stroom, is er wel genoeg?  

Als morgen iedereen – ook alle bedrijven –  zou overstappen naar écht groene stroom uit Nederland, dan zouden we een probleem hebben. Want slechts 16% van de Nederlandse stroomproductie is in 2019 afkomstig van duurzame installaties. Maar de komende jaren gaat het hard met de ontwikkeling van wind op zee. Als de vraag stijgt en consumenten bewust vragen om Nederlandse groene stroom (en dus geen sjoemelstroom meer accepteren) dan zullen de energiebedrijven ook nog harder gaan lopen om het mogelijk te maken.  

Er ontstaat ook nog een ander effect: veel windprojecten sneuvelen in NL door gebrek aan draagvlak. Nieuwe locaties zijn vaak omstreden. Men is wel voor duurzame energie, maar “not in my backyard‘’. Als steeds meer mensen bewust aangeven dat ze Nederlandse groene stroom willen, dan moet men ook inzien dat die ergens geproduceerd zal moeten worden.  
 

Is sjoemelstroom anno 2020 nog steeds een probleem?  

Ja! Meer dan de helft van alle elektriciteit wordt in Nederland als groene stroom verkocht. Maar slechts 16% van de Nederlandse stroomproductie kwam uit duurzame bronnen. De rest wordt ‘vergroend’ d.m.v.  geïmporteerde Garanties van Oorsprong (GVO’s), groencertificaten die voor het grootste deel afkomstig zijn uit al lang bestaande Noorse waterkrachtcentrales. De fysieke stroom uit die centrales wordt hoofdzakelijk in Noorwegen zelf gebruikt, de GVO’s worden als extraatje op de internationale markt verhandeld. Met andere woorden, het echte resultaat dat de markt voor groene stroom voor Nederland zou moeten opleveren – meer productie van groene stroom ten koste van grijze stroom – ontbreekt. Alle inspanningen hebben tot nu toe vooral geleid tot een handel in papieren door energiebedrijven die zichzelf willen positioneren als aanbieders van groene stroom, zonder dat ze deze in voldoende mate produceren. Het op papier vergroenen van een Nederlands huishouden voegt helemaal niets toe aan de productie van meer duurzame energie, niet in Nederland en ook niet in Noorwegen. Het is spotgoedkoop om op deze manier groene stroom aan te bieden – we hebben het over ongeveer één Euro per huishouden per jaar. Groene stroom die in werkelijkheid bestaat uit grijze stroom plus Noorse waterkracht-GvO’s noemen wij daarom sjoemelstroom.
 

Groencertificaten? Deugt het certificaten systeem wel?  

Met de discussie rond ’sjoemelstroom’ wil WISE wat kritische kanttekeningen bij het systeem van de groencertificaten (oftewel GvO’s, Garanties van Oorsprong) plaatsen. We bekritiseren het oneigenlijk gebruik van de GvO’s door de energieleveranciers. De Garanties van Oorsprong worden door CertiQ perfect gefaciliteerd en doen precies wat de naam zegt: Ze vertellen ons waar de elektriciteit vandaan komt en houden verder geen waardering in. Het systeem is op zich betrouwbaar en we kunnen niet zonder, maar het zou duidelijker voor de consument moeten zijn om te weten bij welke energieleverancier je echt bijdraagt aan de energietransitie. Sommige GvO’s uit het buitenland doen dat namelijk helemaal niet. Laat je niet misleiden!
 

Groene stroom producten van grijze bedrijven?  

Ons belangrijkste punt is dat wij vinden dat het waardevoller is als je een energiebedrijf op haar totale “performance” wordt beoordeeld, en niet alleen wat zij leveren aan de consument. Een bedrijf dat op de meeste duurzame criteria slecht scoort, kan in theorie wel een erg duurzaam product in de markt zetten. Het is echter de vraag in hoeverre dat product op zichzelf bijdraagt aan de transitie naar een schone en veilige energievoorziening als het bedrijf met haar andere activiteiten (investering, productiepark) de energietransitie juist tegenwerkt.  

Onderzoek naar de duurzaamheid van de Nederlandse stroomleveranciers 
 

Is er een keurmerk voor groene stroom?  

Ja, groene stroom wordt in Nederland gecertificeerd door de Stichting Milieukeur (SMK). Het Milieukeur voor groene elektriciteit zegt ons niet zo veel omdat het slechts gekoppeld is aan stroomproducten. Wij vinden wij dat het van meer betekenis is als je een energiebedrijf op de totale “performance” beoordeelt, en niet op productniveau. Neem een bedrijf als Scholt Energy Control, sinds kort actief op de zakelijke stroommarkt. Het stroometiket van Scholt is uitgesproken grijs: Kolen- en kernenergie en een heleboel aardgas. Maar het bedrijf kan wel goede sier maken met een groene stroom product (WaarborgWind) dat zelfs het Milieukeur draagt. Verder is het goed om te weten dat Milieukeur niet actief bezig is om alle stroomproducten te beoordelen. Er zijn dus veel meer stroomproducten op de markt die ook het Milieukeur zouden kunnen krijgen. Een stroombedrijf kan zelf de certificiering aanvragen en moet daarvoor betalen. Veel bedrijven doen het niet om strategische of om financiële redenen.  

Er is ook een internationaal keurmerk voor groene stroom: Ekoenergie. Het bijzondere van dit initiatief is dat het wordt gedragen door ca. 40 milieu- en natuurorganisaties uit meer dan 20 landen. 
 

Welke brandstoffen gebruiken de Nederlandse elektriciteitproducenten?  

In 2017 is dit de verdeling van energiebronnen:  

49,4 % aardgas
26,7 % steenkool
3,3% stookolie en overige fossiele brandstoffen
2,9% kernenergie
3,9% biomassa
1,9% zon
9% wind
0,01% waterkracht
2,8% overig  

In 2019 nemen hernieuwbare energiedragers 16 procent van de totale inzet voor de elektriciteitsproductie voor hun rekening. Naast biomassa draagt vooral windenergie bij aan de productie van hernieuwbare elektriciteit. Elektriciteit uit zon en waterkracht neemt in Nederland een zeer beperkte plaats in.  

In 2018 meer biomassa en zonne-energie 

De productie van stroom met zonnepanelen nam toe, van 2,2 miljard kWh in 2017 naar 3,2 miljard kWh in 2018. Dat is een stijging van ruim 40 procent die direct verband houdt met de forse toename van de opgestelde capaciteit van zonnepanelen. De opwekking van elektriciteit uit het verbruik van biomassa is in 2018 met 2 procent gestegen naar 4,8 miljard kWh.  

Beperkte groei windenergie  

De productie van elektriciteit uit windenergie steeg in 2018 met 3 procent, van 9,6 miljardkWh naar 9,9 miljard kWh. De stijging bleef beperkt omdat, net als in 2017, het windmolenpark in Nederland nauwelijks groeide.  

bron: CBS 
 

Wat is de elektriciteitsmix van geleverde stroom in Nederland?  

De stroom die uiteindelijk geleverd wordt aan klanten heeft een totaal andere mix dan de stroom die daadwerkelijk in Nederland wordt geproduceerd. In onderstaande afbeelding is te zien wat er in 2017 voor stroom werd geproduceerd en wat er werd geleverd. Dat de geleverde elektriciteit veel groener is, is vanwege de aanschaf van GvO’s uit het buitenland.  

Wat een energieleverancier levert aan groene energie zegt dus vaak weinig over hoe duurzaam de leverancier daadwerkelijk is. Dit is de reden dat WISE jaarlijks het Onderzoek Duurzaamheid Energieleveranciers publiceert. Stap over naar échte groene stroom via onze energievergelijker. 
 

Welk percentage van elektriciteit wordt gebruikt door huishoudens?  

Alle huishoudens samen zijn verantwoordelijk voor ongeveer een kwart van het totale elektriciteitsverbruik in Nederland (en ongeveer 15 procent van het totale energieverbruik in Nederland). In 2019 werd ongeveer 16 procent van elektriciteit duurzaam opgewekt. Zelfs al zouden alle huishoudens overstappen op duurzame energie, dan zou het totale percentage duurzaamopgewekte energie tot maximaal 60 procent komen (4×15%). Dus niet alleen consumenten maar zeker ook bedrijven moeten overstappen op groene stroom!