“Bouw kleine kerncentrale kan in zeven jaar”, zo kopten verschillende kranten in de afgelopen weken. Verwezen werd naar een “marktanalyse” van de Nuclear Research and Consultancy Group, de NRG. Door Minister Jetten werd het rapport verstuurd aan de Tweede Kamer. Helaas blijkt de analyse nauwelijks een analyse te noemen. Als bronnen voor bouwtijden en kosten beroept men zich herhaaldelijk op reclamefolders en websites van de bouwers zelf. In het westen zijn nog helemaal geen Small Modular Reactors gebouwd. Een onderbouwde conclusie dat de bouw in 7 jaar daadwerkelijk kan plaatsvinden wordt dan ook niet gegeven en lijkt meer ingegeven te zijn door wensdenken.
Het aantal rapporten en rapportjes waarin gouden bergen worden beloofd vanuit de nucleaire industrie neemt toe. Eerder al suggereerde Nuclear-21, een lobbybureautje uit Belgie dat kleine kerncentrales prima zouden passen in het Limburgse elektriciteitsnet. Nu heeft NRG enkele conclusies over de Small Modular Reactors gedeeld.
Wat zijn SMR’s?
Omdat de steeds groter wordende kerncentrales ook steeds ingewikkelder en duurder worden, heeft de nucleaire industrie het idee opgevat om kleinere kerncentrales te bouwen. In plaats van op centrales van meer dan 1.000 MW vermogen wordt ingezet op Small Modular Reactors, ofwel SMR’s. Die zouden ieder niet meer dan 300 MW aan het stroomnet leveren, iets meer dan de helft van de huidige kerncentrale bij Borssele. De onderdelen zouden in serie in een fabriek gemaakt kunnen worden, waarna je die onderdelen ter plekke alleen nog maar in elkaar hoeft te schroeven. Een Ikea-bouwpakketje zeg maar. Daardoor zou de stroom uit deze kerncentrales goedkoper worden.
Bouw je een SMR in 7 jaar?
De hoofdconclusie van NRG, als kop overgenomen door veel kranten is dat de SMR’s gebouwd kunnen worden binnen 7 jaar. Daar worden wel twee voorwaarden aan verbonden.
- De toegepaste/geïntegreerde technologie moet voldoende bewezen/volwassen zijn om te beoordelen in een vergunningsproces;
- De nodige voorzieningen moeten in toereikende mate beschikbaar zijn (zoals financiering, toeleveringsketen, expertise en capaciteit. Een leverancier met voldoende kennis, ervaring (track record) en capaciteit in de toeleveringsketen is essentieel.
En met die voorwaarden gaat het al mis. Want de technologie heeft zich volstrekt nog niet bewezen.
Het probleem is namelijk dat er alleen nog maar enkele proefversies van kleine kerncentrales in Rusland en China zijn gebouwd en we dus volstrekt niet weten of de techniek wel bewezen is. Alle westerse ontwerpen bestaan alleen nog op de tekentafel, in Powerpoint. Eerst zullen de leveranciers een proefversie moeten bouwen, een zogenaamde first of a kind, ofwel een FOAK. Pas als die goed blijkt te werken zullen er vervolgexemplaren (numbers of a kind, NOAK’s) gebouwd kunnen worden. En pas als er meerdere exemplaren bestaan moet blijken of je ze ook daadwerkelijk in serie goedkoper kunt maken.
Maar ook aan voorwaarde 2 wordt niet voldaan. Voor vrijwel alle projecten, die men graag wil uitvoeren is de financiering nog niet rond, staat de keten nog in de kinderschoenen, is er nog onvoldoende of geen ervaring en ga zo maar door.
De conclusie dat een SMR binnen 7 jaar gebouwd kan worden (vergunningstraject en bouwperiode) staat dan ook nog helemaal op losse schroeven.
Bronnen: reclamefolders en websites bouwers
Erger nog lijkt het bronnenonderzoek van de NRG te zijn. Zo wordt gesteld dat NuScale, een leverancier uit de VS haar eerste SMR binnen 34 maanden kan bouwen en vervolgexemplaren zelfs binnen 30 maanden. De bron hiervan; een factsheet van NuScale uit 2022. Roll Royce zou haar eerste SMR bouwen in 48 maanden. Bron jawel, een Powerpoint presentatie van Rolls Royce.
Het NRG schrijft dat het rapport zich beroept op openbare bronnen. Maar in feite komt er op neer dat de “marktanalyse” vooral reclamefolders en websites van de bedrijven heeft gebruikt. Nergens probeert het NRG een kritische toets los te laten op deze informatie. Een kritische kanttekening is bijvoorbeeld te plaatsen bij het zojuist genoemde NuScale. Dit bedrijf is opgericht in 2007 en bestaat dus al 16 jaar. In die afgelopen 16 jaar zijn ze nog niet verder dan de tekentafel gekomen. Nergens ter wereld is nog maar een gram beton gestort voor de eerste NuScale-reactor. Het is dan nogal omstreden om te beweren dat ze wel in staat zouden zijn om binnen 30 maanden een SMR te bouwen.
De keuze om bepaalde SMR’s wel of niet mee te nemen is eveneens merkwaardig. De NRG zegt vooral gekeken te hebben naar voor Nederland kansrijke leveranciers en concepten.
Daarom wordt ook het ontwerp van de microreactor van Last Energy geanalyseerd. Het bedrijf is echter opgericht in 2020 en dus net drie jaar oud. Het heeft nul ervaring in de nucleaire industrie. Het enige dat men van Last Energy weet is de website, waar het bedrijf in glitterende presentaties haar dromen uiteenzet.
Rapport naar de Tweede Kamer
Het rapport is geschreven in opdracht van het Ministerie van EZK. Minister Jetten stuurde het enkele weken geleden mee als onderdeel van een antwoord op Kamervragen van CDA en VVD over de kleine kerncentrales. Het is WISE een raadsel waarom dit rapport meegestuurd is. En waarom de Minister het niet met een dikke onvoldoende terug heeft gestuurd aan de NRG. Het is kwalijk dat studies zonder deugdelijke onderbouwing worden gebruikt om straks beleid op te maken.
Fijntjes stelt de NRG aan het begin van haar verhaal dat “het verifiëren van de juistheid en inhoudelijke claims van deze bronnen viel buiten de scope van deze opdracht” . Als dat zo is, noem het overtypen van reclamefolders dan ook geen marktanalyse. En Minister Jetten, voorzie Kamerleden van deugdelijke informatie en stuur dit soort flutrapportjes niet door.
Meer lezen :
Small Modular Reactors 2023 Marktanalyse NRG, 2023
Toepassing van kernenergie in Nederland en de perspectieven van SMR’s, Prof. Turkenburg, 2022
Factsheet SMR , WISE 2024
