Deze opinie verscheen op 8 maart in de Trouw.

Door de ‘wet verbod op kolen’ sluiten uiterlijk in 2030 al onze kolencentrales en zal de Amercentrale al dit jaar zijn laatste kolen verstoken. Maar deze extra klimaatmaatregel dreigt veel minder positieve klimaatimpact te hebben dan wordt gedacht. De overheid is namelijk niet van plan de uitstootrechten van de kolencentrales uit het emissiehandelssysteem (ETS) te halen – ondanks de duidelijke oproep vanuit Brussel aan lidstaten om dit wel te doen. Als de rechten op de markt blijven kunnen ze door andere grote vervuilers gekocht en verbruikt worden. Daar schiet het klimaat niets mee op

Europese markt overspoeld met uitstootrechten

Tot 2030 wordt er in de Europese Unie volgens Global Energy Monitor zo’n 52.000 MW aan capaciteit van kolencentrales gesloten. Veel landen zien in dat deze maatregel nodig is om extra opwarming tegen te gaan. Maar als de uitstootrechten in roulatie blijven, wordt de markt bij elke sluiting van een kolencentrale overspoeld met de vrijgekomen uitstootrechten.  Carbon Market Watch berekende dat dit neer zou komen op zo’n 1,55 miljard extra uitstootrechten tussen 2021 en 2030, oplopend tot een schokkende 6,31 miljard overtollige rechten. Dit zal waarschijnlijk leiden tot een crash van de ETS-prijs, waardoor uitstoten opnieuw veel goedkoper wordt. Grote uitstoters krijgen meer uitstootruimte en nog voor een lagere prijs ook: zeg maar dag tegen de prikkel om te verduurzamen

Het is niet voor niets dat EU-lidstaten de veilingrechten van gesloten kolencentrales uit de markt mogen halen. Sterker nog, in de nieuwste herziening van het ETS worden lidstaten hiertoe aangemoedigd. De Market Stability Reserve (MSR), een mechanisme om een te groot aantal rechten in omloop te dempen, wordt vaak genoemd als oplossing – ook door onze eigen klimaatminister Jetten. Maar het MSR neemt de rechten pas het volgende jaar op en slechts een gedeelte van het overschot. Op deze manieren kan het wel jaren duren voordat die rechten echt uit de markt zijn. Bovendien heeft het MSR de mogelijkheid om eerder uit de markt genomen rechten opnieuw te veilen, wat het systeem kwetsbaar maakt voor politieke grillen en druk van de industrie.

Verwijderen van Amercentrale is directe CO2-winst

Met het sluiten van de Amercentrale heeft Nederland heeft de kans om per direct heel veel CO2-uitstoot te voorkomen. Omdat Nederland verdient aan de inkomsten van de veiling, wil Jetten de uitstootrechten van gesloten kolencentrales niet tegelijk met de sluiting van de markt halen. Zijn argument dat deze inkomsten weer aan klimaatbeleid besteed zullen worden snijdt geen hout; het is veel doeltreffender om uitstoot direct te voorkomen dan om deze veilingsopbrengsten te besteden aan duurzame energieprojecten die pas jaren later zorgen voor minder uitstoot. Bovendien zal een prijsdaling van het ETS  door een overschot aan rechten ook zorgen voor minder veilinginkomsten.

Op dit moment heeft Duitsland al extra beleid voor de ETS-rechten van hun te sluiten kolencentrales met een totaal vermogen van 24,240 MW. De ETS-rechten van onze kolencentrales van de markt halen is een eenvoudige maatregel met verzekerde klimaatwinst. Nederland is een relatief rijk land met weinig kolencentrales, dat wel een flinke klimaatsprong vooruit kan gebruiken. Als er één land is dat het goede voorbeeld van Duitsland zou moeten volgen, dan is het Nederland.

Wat kun jij doen?

• Steun onze crowdfunding voor een succesvolle campagne om de rechten van de Amercentrale uit de markt te halen
• Teken de petitie