Kennisdossier CO2 emissiehandel
3 minuten

Wat doet het Market Stability Reserve?

Sinds het begin van de invoering van het EU emissiehandelssyteem is er veel kritiek omdat er teveel rechten (EUA’s) op de markt te verkrijgen waren. Bedrijven betaalden daardoor nauwelijks voor hun uitstoot, of konden er zelfs aan verdienen. Sinds 2018 is het Market Stability Reserve (MSR) in werking om het overschot aan rechten te beperken.

Hoe werkt het Market Stability Reserve?

Elk jaar berekent de Europese Commissie het ‘totaal aantal emissierechten in omloop’ . Dit geeft in wezen het overaanbod aan rechten in het EU ETS weer. De commissie berekent hoeveel emissierechten er in het verleden op de markt zijn gebracht (=aanbod: kosteloze toewijzing + veiling) minus hoeveel er zijn afgenomen (=vraag: ingeleverde EUA’s + wat al in de MSR is opgenomen). Is dit aantal groter dan 833 miljoen, dan wordt een deel van het overaanbod opgenomen in het MSR. Dit deel (het zogenaamde instroompercentage) is tot 2030 24% en daarna 12%.

De overtollige rechten op de markt zijn niet in handen van de Europese Commissie of de lidstaten zelf. Ze zijn in bezit van bedrijven die ze hebben verkregen via veilingen, gratis toewijzing of gekocht op de secundaire markt. De Commissie kan deze emissierechten niet zomaar ’terugroepen’ om ze in de MSR te plaatsen. In plaats daarvan haalt de commissie rechten uit veilingen die de lidstaten in het komende jaar zouden slijten.

Wat gebeurt er met de rechten in het MSR?

De rechten in het MSR kunnen definitief worden verwijderd, maar ook weer terugvloeien naar de markt als de vraag groeit. Als het overschot aan rechten lager is dan 400 miljoen zien beleidsmakers dit als een ’te krappe markt’. Het daarop volgende jaar worden er dan 100 miljoen rechten uit het MSR terug naar de markt gebracht en ter veiling aangeboden door de lidstaten.

Het MSR neemt niet alleen het overaanbod op, maar zal in 2023 ook beginnen met het vernietigen (“annuleren”) van rechten. De commissie annuleert automatisch het aantal rechten in het MSR hoger dan het totaal aantal geveilde volume van het jaar ervoor. Deze rechten kunnen dus niet meer van het MSR terug op de markt vloeien. Eind 2022 bevatte de MSR meer dan 3 miljard emissierechten terwijl er in 2022 slechts 486 miljoen EUA’s werden geveild. Er zijn toen in één keer 2,5 miljard rechten vernietigd.

Werkt het MSR?

De Market Stability Reserve is effectief gebleken in het opdrijven van de koolstofprijs sinds het in 2018 begon te werken. Bedrijven lijken te begrijpen dat de MSR een einde zal maken aan het jarenlange overaanbod. De MSR is echter alleen ontworpen om het historische overaanbod aan te pakken en is niet geschikt om huidige of toekomstige overschotten of schokken op te vangen (bijvoorbeeld de COVID-19-pandemie, economische neergang, geplande sluitingen van kolencentrales enz.).

De MSR zal niet sterk genoeg zijn om de EU-ETS te beschermen tegen toekomstige marktschokken die leiden tot overaanbod.  De huidige nationale plannen voor de uitfasering van kolen zouden tussen 2021 en 2030 nog eens 2,07 miljard EUA aan het overaanbod kunnen toevoegen. De MSR moet worden aangescherpt zodat een extra overaanbod ( en andere die mogelijk het gevolg zijn van economische schokken of de COVID-19-pandemie) niet opnieuw leidt tot een daling van de koolstofprijs.

Wat vindt WISE?

WISE vindt het belangrijk dat het MSR wordt versterkt om een nieuwe prijscrash te voorkomen. De belangrijkste instrumenten om dit te doen zijn:

  • het verhogen van het opnamepercentage tot 36% vanaf 2024;
  • het verlagen van de MSR-drempels in de loop van de tijd;
  • het automatisch annuleren van emissierechten die langer dan 3 jaar in de MSR worden bewaard.

 

 

Meer over CO2 emissiehandel


Artikel

Kolencentrales en ETS-rechten Q&A

5 minuten

Artikel

Wat is emissiehandel?

5 minuten