In de luchtvaartsector blijft de uitstoot van broeikasgassen stijgen. De uitstoot per passagier per kilometer neemt elk jaar iets af, maar dit is weinig gunstig voor het klimaat als steeds meer passagiers de lucht in gaan. De luchtvaartsector is de enige sector die onder het ETS valt waar de uitstoot constant is gestegen. Hoewel deze trend werd onderbroken door de COVID-19-crisis is de uitstoot daarna weer gestegen. Het ETS heeft dus niet gezorgd voor een verduurzaming van de sector.

Wat voor prijskaartje zit er aan CO2 voor de luchtvaart?

De luchtvaart is een van de snelst groeiende bronnen van broeikasgasemissies. Toch wordt er voor deze vervuiling nauwelijks betaald. Er worden geen accijns geheven op kerosine. En hoewel ze sinds 2012 onder het EU ETS vallen betaalden ze vrijwel niet voor hun CO2-uitstoot. De luchtvaartsector ontvangt namelijk grote hoeveelheden gratis rechten. Ze hoeven slechts 15% van de benodigde rechten te kopen, de overige 85% ontvangen ze gratis. Pas vanaf 2026 moeten ze voor 100% van hun uitstoot rechten kopen. Ook vallen tot nu toe enkel de vluchten binnen Europa (European Economic Area) onder het ETS. De meeste vluchten zijn echter lange afstandsvluchten. Om deze reden valt nu slechts zo’n 50% van de luchtvaartuitstoot onder het ETS.

Wat zijn mogelijkheden voor verduurzaming?

Een deel van de reductiemogelijkheden op middellange tot lange termijn zijn onder meer efficiënter en lichtere vliegtuigen, reorganisatie van vliegroutes en tijden en de overstap van fossiele kerosine naar alternatief duurzame brandstoffen zoals groene waterstof of brandstoffen gebaseerd op hernieuwbare elektriciteit (zogenaamde e-fuels). 

Al deze maatregelen zijn echter slechts marginaal en/of bevinden zich nog in een vroeg stadium van ontwikkeling. Op korte termijn zijn minder vluchten, vooral van privé vliegtuigen met hun gigantische uitstoot per hoofd van de bevolking, de enige realistische optie om de uitstoot van de luchtvaart terug te dringen. Gratis toewijzingen aan de luchtvaartsector ondermijnen de inspanningen om vraag en aanbod terug te dringen. Ze verminderen de urgentie om te investeren in duurzamere technieken. 

CO2 en andere vervuiling

Tot slot is het belangrijk op te merken dat alleen de kooldioxide-emissies van de luchtvaart zijn opgenomen in het EU-ETS. Maar dit vertegenwoordigt slechts een deel van de totale klimaatimpact van de sector. Zogenaamde niet-CO2-effecten, zoals stikstofoxiden en contrails, hebben een effect dat naar schatting ongeveer twee keer zo groot is als dat van CO2. Terwijl koolstofdioxide minstens eeuwen in de atmosfeer blijft, zou het grootste deel van de niet-CO2-impact snel verdwijnen als vliegtuigen vandaag aan de grond zouden blijven staan.