Samen met Laka en Greenpeace hebben wij een zienswijze ingediend op het Programma Energiehoofdstructuur II (PEH II). Wij maken ons zorgen dat het programma te eenzijdig stuurt op nieuwe kerncentrales, terwijl er bijvoorbeeld geen oplossing is voor het afvalprobleem en de maatschappelijke discussie over kernenergie nog woedt. Een zienswijze is een formele reactie waarmee organisaties of burgers hun zorgen en aandachtspunten kunnen meegeven voordat een definitief overheidsprogramma wordt vastgesteld. Het PEH II bepaalt op hoofdlijnen waar in Nederland ruimte wordt gereserveerd voor energie-infrastructuur richting 2050 en verder, waaronder ook kernenergie.

Wij waarschuwen ten eerste dat het programma te vroeg en te eenzijdig stuurt op nieuwe kerncentrales en zogeheten small modular reactors (SMR’s). Door nu al voorkeurslocaties te onderzoeken, ontstaat volgens ons een politieke en ruimtelijke “lock-in”, terwijl de maatschappelijke discussie over kernenergie nog niet is afgerond en de noodzaak van kernenergie naast andere energiebronnen nog onvoldoende is onderbouwd.

Daarnaast merken we op dat cruciale risico’s onvoldoende worden meegenomen. Het gaat onder meer om nucleaire veiligheid, strategische afhankelijkheden in de splijtstofketen en vooral de eindberging van radioactief afval. Zo is er nog geen onderzoek naar of er een geschikte locatie is voor de eindberging, terwijl nieuwe kerncentrales wel veel meer radioactief afval op gaan leveren. Omdat deze cruciale informatie kan de geschiktheid van kernenergie nog niet beoordeeld worden.

Tot slot uiten we kritiek op de participatie: burgers en kritische maatschappelijke organisaties zouden te weinig invloed krijgen bij besluiten met grote en langdurige gevolgen. Dit komt onder andere doordat de besluitvorming rondom SMRs heel rommelig verloopt. Onder de PEH II gaat een onderzoek plaatsvinden naar mogelijk geschikte locaties, maar tegelijkertijd doen enkele provincies en gemeentes in hun eigen regio ook onderzoek. Hierdoor is voor betrokken burgers en maatschappelijke organisaties niet duidelijk hoe zij mee kunnen doen aan de democratische besluitvorming.

Wij roepen daarom het ministerie op om kernenergie niet als voorkeursoptie te behandelen, een volwaardig scenario zonder kernenergie op te nemen en de maatschappelijke betrokkenheid rond nucleaire keuzes te versterken.

Lees onze hele analyse hier: 2025-12-18 zienswijze NRD PEH-II