Op 22 november zijn de verkiezingen. Welke partijen willen fossiele subsidies afschaffen? En hoe willen ze dit doen? Lees hier een selectie uit hun verkiezingsprogramma’s en de doorrekeningen van Centraal Planbureau.

GroenLinks/PvdA – Ambitieus

“Deze fossiele subsidies schaffen we zo snel mogelijk af en hier komt een concreet plan voor, want ze ondermijnen de prikkel voor bedrijven om te verduurzamen en geven juist een perverse prikkel om méér (fossiele) energie te verbruiken.” – Verkiezingsplan

“In de energiebelasting worden vrijstellingen afgeschaft en de aardgastarieven voor grootverbruikers verhoogd, terwijl die voor kleinverbruikers worden verlaagd.” – CPB

Ons advies: GroenLinks/PvdA doet veel concrete en vergaande voorstellen om fossiele subsidies af te schaffen. Van alle partijen die hun programma hebben door laten rekenen door het Cultureel Social Planbureau is GroenLinks/PvdA het meest ambitieus.

Partij voor de Dieren – Ambitieus

“Fossiele subsidies en andere vormen van bevoordeling van fossiele bedrijven schaffen we af. Het geld dat vrijkomt investeren we in een sociaal rechtvaardige energietransitie”

“Europese fossiele subsidies voor luchtvaart, scheepvaart en industrie worden afgeschaft via een hervorming van de energiebelastingrichtlijn.”

Ons advies: De Partij voor de Dieren heeft haar programma niet laten doorrekenen. Wel hebben zij een ambitieus en veelomvattend initiatiefwetsvoorstel ingediend voor het afschaffen van fossiele subsidies. Daarom rekenen wij deze partij tot de categorie ‘ambitieus’.

D66 – Aanzienlijk

“We bouwen fossiele subsidies en vrijstellingen zo snel mogelijk af, zodat duurzame investeringen ook de rendabele investeringen worden. Bij voorkeur doen we dit Europees en mondiaal.” – Programma

“Zo worden in de energiebelasting de tarieven voor grootverbruikers van aardgas verhoogd en verschillende vrijstellingen afgeschaft.” – CPB

Ons advies: We rekenen D66 tot de categorie ‘aanzienlijk’ omdat zij verschillende fossiele regelingen willen afschaffen, maar is tegelijkertijd niet duidelijk in wat voor termijn ze dit willen realiseren. Ook behouden ze enkele vrijstellingen en behouden ze de investeringsaftrek voor gaswinning in de Noordzee voor nieuwe installaties.

Volt – Aanzienlijk

“We schrappen de fossiele subsidies en verleggen die geldstromen naar schone energie, groene bedrijven en mensen die zonder financiële hulp niet kunnen verduurzamen.” – Verkiezingsprogramma

“Volt verhoogt de energiebelasting op elektriciteit voor grootverbruikers. Dit beperkt op zichzelf mogelijk de vraag naar elektriciteit, maar maakt aardgas ook aantrekkelijker ten opzichte van elektriciteit en kan de elektrificatie van grootverbruikers bemoeilijken. Daarnaast schaft de partij verschillende vrijstellingen binnen de energiebelasting af.” – CPB

Ons advies: Volt zet aanzienlijke stappen om fossiele subsidies af te schaffen en af te bouwen. Maar tegelijkertijd willen ze een heel laag gastarief van 5 ct voor de grootste gasverbruikers en behouden ze enkele fossiele vrijstellingen.

Bij1 – Aanzienlijk

“We beginnen direct met het stopzetten van subsidies op (de productie van) fossiele brandstoffen en fossiele industrie.” “Elektriciteit en warmte worden gratis voor huishoudelijk gebruik.”

Ons advies: Bij1 stelt dat fossiele subsidies direct worden stopgezet maar doet verder geen concrete voorstellen. In plaats van elektriciteit en warmte voor huishoudens gratis te maken kunnen ze beter andere manieren vinden om mensen te ondersteunen. Zo worden huishoudens geholpen zonder dat het de prikkel wegneemt om zuinig met energie om te gaan.

SP – Aanzienlijk

“Subsidies aan fossiele energiebedrijven moeten zo snel mogelijk stoppen. Als essentiële bedrijven in onze samenleving tóch subsidies nodig hebben voor vergroening, dan moet dat leiden tot publieke zeggenschap.”

“De energiebelasting gaat omhoog voor grootgebruikers en omlaag voor huishoudens en het mkb.”

Ons advies: SP stelt dat fossiele subsidies zo snel mogelijk worden stopgezet maar doet verder geen concrete voorstellen. In plaats van de energiebelasting voor huishoudens en mkb omlaag te doen, kunnen ze beter andere manieren vinden om deze groep te ondersteunen zonder de prikkel weg te nemen om zuinig met energie om te gaan.

ChristenUnie – Aanzienlijk

“Energiegebruik van kleine verbruikers wordt fors belast, grotere gebruikers betalen een veel lager tarief waardoor zij worden bevoordeeld (‘fossiele subsidies’). Er komt een hoger tarief voor grote gebruikers.” – Verkiezingsprogramma

“De ChristenUnie past de energiebelasting zowel voor aardgas als voor elektriciteit aan. Dit is een lastenverlichting voor gezinnen en een lastenverzwaring voor de industrie. Daarnaast schaft de partij verschillende vrijstellingen binnen de energiebelasting af.” –  CPB

Ons advies: Christenunie heeft een uitgebreide lijst van regelingen opgenomen in het CPB, maar wil wel de energiebelasting voor huishoudens significant verlagen.

CDA – Gematigd

“Volume tarifering en belastingvoordelen worden voor grote industriële energiegebruikers getrapt afgeschaft.” “Er moeten daarom betere fiscale mogelijkheden komen voor het beprijzen van negatieve effecten van producten op natuur en milieu. Dat zou kunnen via een stapsgewijze aanpassing van de energiebelasting tot een Europese grondstoffenheffing.” – Programma

“Het CDA verhoogt de tarieven voor aardgas in de vierde en vijfde schijf van de energiebelasting met respectievelijk 11 cent en 16 cent. Daarnaast verhoogt het CDA de belastingvermindering in de energiebelasting met 22,50 euro. Dit is een lastenverlichting voor gezinnen van 0,2 mld euro en een lastenverzwaring voor bedrijven van 0,4 mld euro.” – CPB

Ons advies: Het CDA doet enkele voorstellen voor het verminderen van fossiele subsidies, maar niet breed en diep genoeg. Om die reden plaatsen wij het CDA in de categorie ‘gematigd’. 

NSC – Gematigd

‘De nationale ‘fossiele subsidies’ die grote bedrijven ontvangen in de vorm van vrijstellingen en degressieve tarieven in de energiebelasting willen we in Europees verband afbouwen. We zetten in op een significante verlaging van de energiebelasting op gas voor huishoudens’- Programma

Ons advies: Het NSC wil alleen in Europees verband enkele vrijstellingen en het degressief tarief voor grote bedrijven afbouwen. Dit is niet realistisch, gezien dat deze belastingen unanimiteit vergen in Europa. Het programma is ook niet duidelijk om welke vrijstellingen het gaat.

VVD – Slecht

“De lasten voor bedrijven nemen wat toe, onder andere via hogere lasten op klimaat en milieu door invoering van een circulaire plastic-heffing en de afschaffing van enkele vrijstellingen in de energiebelasting.” – CPB

Ons advies: VVD doet nauwelijks nieuwe voorstellen om fossiele subsidies af te bouwen en gaat hierbij niet verder dan wat het kabinet tot nu toe heeft beloofd in het belastingplan 2024.

BBB – Slecht

‘De afbouw van de accijnsvrijstelling op fossiele brandstoffen voor bepaalde sectoren (o.a. luchtvaart) zal op internationaal niveau worden besproken.’- programma 

De, alleen in Nederland, recent voor onze bedrijven ingevoerde CO2-heffing boven op de Europese ETS (Emission Trading Scheme) heffing gaat van tafel.” – Programma

Ons advies: BBB doet geen concrete uitspraken over het afbouwen van fossiele subsidies. Daarnaast doen ze voorstellen, zoals het afschaffen van de nationale CO2-heffing, die juist het gebruik van fossiel weer aantrekkelijker maakt.

PVV – Slecht

PVV benoemt het afbouwen van fossiele subsidies niet, en wil daarentegen wel een verlaging van energiebelasting, verlaging van btw op energie en geen vliegtaks.

Deel de stemwijzer online!

Twitter, Instragram, LinkedIn en Facebook.