Vandaag verscheen het Brabantse coalitie-akkoord; “Samen maken we Brabant”. De zuidelijke provincie is daarmee de laatste in de rij, die haar bestuur rond heeft. Tijd dus om de balans op te maken. Wat schrijven de nieuwe provincie-besturen over kernenergie?    

Dat blijkt heel wisselend te zijn. De noordelijke provincies, inclusief Flevoland hebben het onderwerp laten vallen. De andere provincies willen wel meer onderzoek naar met name kleine kerncentrales, de Small Modular Reactors (SMR). Gelderland gaat het verst, zij willen over acht jaar een draaiende kleine kerncentrale in hun provincie. De conclusie van WISE: uit afkeer van zonneweides en windturbines vluchten sommige provincies in een nucleaire droomwereld. Want voor alle duidelijkheid, die SMR’s zijn er niet voor pak hem beet 2045!  

Wat zijn SMR’s?

Omdat grotere kerncentrales steeds ingewikkelder zijn geworden is als reactie hierop het idee van de SMR ontstaan. Een kleine kerncentrale zou je in de fabriek in stukjes kunnen maken en op locatie in elkaar zetten. Net als een IKEA-kastje. Leuk idee, maar er is een groot probleem. De ontwikkeling van SMR’s komt maar niet van de grond. Een fabriek waar de SMR’s aan de lopende band uitrollen bestaat niet. In plaats daarvan wordt steeds duidelijker dat SMR’s waarschijnlijk zeer dure stroom gaan leveren en zelfs mogelijk meer kernafval geven dan de grotere centrales.  

Noordelijke provincies: geen kernenergie

De vier noordelijke provincies plus Flevoland schrijven niets over kernenergie. Voor Overijssel is dat wel opmerkelijk. Vorig jaar nog organiseerden zij een studiedag, waar enthousiasme bleek voor de SMR’s. De nieuwe coalitie is blijkbaar in gaan zien dat die SMR’s niet helpen bij snelle maatregelen om klimaatverandering tegen te gaan. De provincie Groningen houdt gelukkig vast aan haar uitgangspunt dat er op het terrein van de Eemshaven geen plek is voor een nieuwe kerncentrale. Wettelijk zou dat nog wel mogen.  

Onderzoek  

Een groot aantal provincies wil wel onderzoek doen, wellicht daartoe aangemoedigd door een subsidie die het Rijk wil verstrekken. Demissionair Minister Jetten heeft een potje van € 65 miljoen beschikbaar gesteld om te kijken of SMR’s een oplossing kunnen vormen. Provincies kunnen daardoor gratis een onderzoekje doen. De midden en zuidelijke provincies zien zo’n gratis onderzoekje wel zitten.   

Gelderland gaat het meest ver. In haar coalitie-akkoord schrijft ze :   

  “We beschouwen de bouw van een kleine kerncentrale (kleine modulaire reactor) als een serieus alternatief. We onderzoeken de mogelijkheden daartoe en stimuleren en benutten de kennisontwikkeling hierover in Gelderland. We gebruiken hiervoor het beschikbare geld van het Rijk. Dat doen we met het doel om het in deze periode zo voor te bereiden dat het over 8 jaar gerealiseerd kan worden”  

Helaas voor de provincie Gelderland, maar dit is volstrekt onrealistisch. Er staan alleen enkele proefmodellen van SMR’s in Rusland en China, landen waar we nu juist geen zaken mee willen doen op het gebied van de bouw van kerncentrales. Er is nog geen sprake van het modulair in een fabriek bouwen van SMR’s. Leveranciers uit de Westelijke wereld beloven gouden bergen, maar zijn tot nu toe nog niet verder gekomen dan de tekentafel. Het gaat om Powerpoint-centrales, leuk op papier, maar in de praktijk bijzonder ingewikkeld en naar alle waarschijnlijkheid bijzonder duur.   

Het lijkt erop dat de onderliggende afkeer tegen nieuwe zonneweides en windmolens een belangrijke rol in dit debat is gaan spelen. Curieus want uitgerekend die twee vormen van elektriciteitsopwekking kunnen wel snel gerealiseerd worden, leveren goedkope stroom en dragen bij aan de strijd tegen klimaatopwarming.   

Conclusie

Al met al zijnde noordelijke provincies nog het meest nuchter gebleven en zien ze in dat kernenergie een schijnoplossing is. De andere provincies dreigen in de nucleaire droomwereld te stappen, daartoe aangemoedigd door een geldpotje van het Rijk.   

Gelukkig kunnen we dit nog keren. Mochten de provincies een bureautje in de arm willen nemen, WISE is altijd bereid het onderzoek uit te voeren. We beloven, tegen een redelijke vergoeding uit die € 65 miljoen, vrij snel te kunnen leveren en een helder conclusie te trekken. Kernenergie is geen oplossing voor het klimaatprobleem.  

De letterlijke citaten

Wat schrijven de provincies over kernenergie?

Gelderland, Gewoon Doen, pag 27

“We maken deze periode meer werk van kernenergie, aquathermie en geothermie. 

We beschouwen de bouw van een kleine kerncentrale (kleine modulaire reactor) als een serieus alternatief. We onderzoeken de mogelijkheden daartoe en stimuleren en benutten de kennisontwikkeling hierover in Gelderland. We gebruiken hiervoor het beschikbare geld van het Rijk. Dat doen we met het doel om het in deze periode zo voor te bereiden dat het over 8 jaar gerealiseerd kan worden”

Utrecht, Aan de slag voor Utrecht, pag 16

“Om ook na 2030 voldoende duurzame energie te realiseren, onderzoeken en bespreken we alle mogelijkheden. We blijven werk maken van aquathermie en diepe geothermie. We volgen de ontwikkelingen op het gebied van kernenergie en andere alternatieve bronnen” 

Noord-Holland , Verbindend Vooruit, pag 25

“Naast zonne- en windenergie zien we kansen voor alternatieve energiebronnen, zoals aardwarmte en aquathermie. De komende jaren gaan we ook onderzoek doen naar andere innovatieve technieken, waarbij we ook de voor- en nadelen van thorium en small modular reactors (kleine kerncentrales) in beeld willen brengen. In de klimaatplannen heeft het Rijk hiervoor een onderzoeksbudget beschikbaar gesteld. Voor deze middelen dienen we een aanvraag in. Het gaat hierbij nadrukkelijk om een verkenning. In deze collegeperiode worden geen initiatieven of voorbereidende handelingen voor een nieuwe kernenergiecentrale genomen.”  

Zuid-Holland,  Krachtig ZuidHolland, pag 14 

“In onze energiemix voor de energietransitie sluiten we geen enkele CO2-neutrale techniek uit. Ten aanzien van kernenergie doen we in deze periode alleen onderzoek naar de potentie voor plaatsing van kleine modulaire kernreactoren in Zuid-Holland”  

Zeeland, Met Zeeland, voor Zeeland, pag 14

“ Wij zijn bereid mee te werken aan de oplossing die het Rijk ziet rond kernenergie, maar verbinden daar wel voorwaarden aan. De financiële risico’s van de huidige kerncentrale horen niet bij de regionale overheden te liggen. Nieuwbouw moet niet alleen een vraagstuk van het Rijk oplossen, maar een winwinsituatie voor Rijk én regio betekenen.  

Draagvlak en betrokkenheid van de regionale inwoners en overheden is essentieel en niet vanzelfsprekend. Samen met de gemeenten en de betrokken inwoners maken we ons daar sterk voor. Het vermijden van negatieve effecten staat buiten kijf: geen concessies aan de veiligheid. Aandacht voor de inpassing en leefbaarheid van de kernen bij de plaatsing van centrales, verdeelstations en andere noodzakelijke voorzieningen. En we willen geen verdere aantasting van het landschap door koeltorens of bovengrondse hoogspanningsleidingen.  

Een win-winsituatie betekent daarnaast ook een combinatie met nucleair onderwijs en onderzoek (Thorium, kernafval). En het betekent ook investeren in de elektrificatie van bedrijven, en in het positioneren van Zeeland als waterstofhub. Het Rijk is verantwoordelijk voor de hoofdinfrastructuur rond energie, zoals de 380 kV-verbinding met Zeeuws-Vlaanderen en de aansluiting van Zeeland op de waterstof-infrastructuur. 

Noord-Brabant,  Samen voor Brabant, pag 12

“We onderzoeken de kansen voor gesmolten-zout-reactoren in Brabant. Dit doen wij via de innovatiecoalitie ‘nucleaire energie voor de toekomst’. In deze bestuursperiode nemen we nog geen besluiten over eventuele plaatsingen van de gesmolten-zout-reactoren. Dat wil niet zeggen dat we stil zitten. Eventuele voorbereidingen voor uitvoering kunnen plaatsvinden onder voorwaarde dat er regionaal draagvlak is én met als doel een bijdrage te leveren aan het realiseren van de klimaatdoelstellingen 2050. “ 

Limburg, Elke Limburger telt, pag 57,60

“ Op basis van het lopende haalbaarheidsonderzoek en consortiumvorming naar kernenergie met ‘Small Modular Reactors’ (SMR’s), worden mogelijke vervolgstappen genomen. Hierbij kijken wij met grote aandacht naar aspecten van veiligheid en voorgestelde oplossingen voor afval. De Rijksoverheid en de Autoriteit Nucleaire Veiligheid en Stralingsbescherming (ANVS) zijn en blijven verantwoordelijk. Zij staan aan de lat voor eventuele realisatie, bekostiging, uitvoering, nucleaire veiligheid, stralingsbescherming en regels rondom opslag van kernafval;” 

“ Clauscentrale in Maasbracht, plek voor een Small Modular Reactor (SMR)? Op basis van het lopende haalbaarheidsonderzoek en consortiumvorming naar kernenergie met ‘Small Modular Reactors’ (SMR’s), gaat het nieuwe college besluiten over eventuele vervolgstappen. Hierbij kijken wij met grote aandacht naar aspecten van veiligheid en voorgestelde oplossingen voor afval.”