We horen en lezen steeds vaker dat mensen dingen zeggen als “ondanks alle ellende die het coronavirus met zich meebrengt is er wel een positieve impact op het klimaat of milieu”. Er wordt minder gevlogen en fabrieken zijn hier en daar stil komen te liggen. Op sociale media worden volop plaatjes gedeeld van schone luchten boven de normaalgesproken vervuilde steden.

Voor het stikstofprobleem is het mogelijk een uitkomst; ineens rijden er veel minder auto’s. De luchtkwaliteit zal op sommige plekken ook zeker toenemen wat goed is voor de gezondheid van mensen. Maar hoe zit het met de CO2-uitstoot en het halen van de klimaatdoelstellingen?

Op Europees niveau is de CO2-prijs binnen het Europese emissiehandelssysteem in één week tijd met ruim een derde gedaald waardoor de industrie veel minder betaalt voor hun CO2-uitstoot. Als de crisis aanhoudt en de CO2-prijs laag blijft, zal dit negatieve gevolgen hebben voor het klimaat. Een lage CO2-prijs maakt het voor bedrijven minder aantrekkelijk om in duurzame productiemethoden te investeren.

De komende jaren kan de CO2-prijs een extra impuls krijgen als de Europese Commissie haar milieubeleid gaat aanscherpen. Maar dat lijkt juist steeds moeilijker te bereiken. De regering van Tsjechië wil dat Europa de Green Deal opschort, terwijl Polen vanwege corona heeft opgeroepen om het emissiehandelssysteem buiten werking wil zetten.

Op nationaal niveau is een soortgelijke trend zichtbaar, ook hier laat effectief klimaatbeleid op zich wachten. Het kabinet zou op 1 april met aanvullende maatregelen komen om aan de doelstelling van 25% minder CO2-uitstoot in 2020 te voldoen, maar vanwege de coronacrisis is dit voorlopig uitgesteld.

Langer wachten met CO2-maatregelen nemen is echter onverantwoord. Alle zeilen moesten al worden bijgezet om de opwarming van de aarde onder de 1,5 graden of zelfs 2 graden te houden. Dit wordt steeds lastiger als we besluiten en maatregelen en duurzame energieprojecten uitstellen. De Nederlandse Vereniging Duurzame Energie meldde in het FD al dat er veel stil is komen te liggen. Ongeveer twee op de drie bedrijven in de hernieuwbare energiesector in Nederland heeft als gevolg van de coronacrisis lopende projecten stil gelegd. Ook de verduurzaming van huizen en gebouwen loopt vertraging op.

In 2019 was wereldwijd de totale capaciteit van windenergie met een vijfde gegroeid. De Global Wind Energy Council verwachtte eigenlijk dat 2020 een recordjaar zou worden voor de ontwikkeling van windenergie, maar de uitbraak van het coronavirus gooit mogelijk roet in het eten.

De coronacrisis en de economische maatregelen die het kabinet nu neemt kunnen bedrijven ook juist helpen om dit moment aan te grijpen om te verduurzamen. Tweede Kamerlid Tom van de Lee gaf in een artikel in de NOS al aan: “[…] een stimuleringspakket kan ook bijdragen aan een duurzaam herstel uit deze crisis”. Met de juiste keuzes en voorwaarden die gesteld worden aan het beschikbaar stellen van financiële middelen voor bedrijven kun je nu aansturen op een groene duurzame economie. “Bail out” in ruil voor “phase out”. Wordt dit niet gedaan, dan rollen we zo weer door in de nog groter geworden klimaatcrisis. Er kan nu tijdelijk wat minder CO2 uitgestoten zijn, maar het klimaat is niet geholpen zonder structureel en ambitieus klimaatbeleid.