3 april 2019

Invloed van Rusland op kernenergiebeleid EU

In het debat rond kernenergie staan de meeste problemen rond deze energiebron relatief helder op de radar: de gigantische kosten, de veiligheid, het afval. Er

is echter veel minder bekend over de link met Russische politieke invloed in de EU. Helemaal in Centraal en Oost-Europa dreigt dit probleem, zoals blijkt uit het rapport ‘Nuclear Energy: the looming dependency on Rosatom in the EU‘ dat door WISE in opdracht van de Europese groene fractie is geschreven: “Er moet een einde komen aan de uitzonderingsstatus van kernenergie in Europese wetgeving, via Euratom, en er is nood aan veel meer transparantie”, aldus Europees parlementslid Bart Staes (Groen).

Groen Links-collega Bas Eickhout, zei vandaag bij de presentatie van dit rapport in Boedapest: “We kennen de zeer risicovolle connectie tussen Russisch gas en geopolitiek via bijvoorbeeld de Nord Stream pijpleidingen. Er is echter veel te weinig aandacht voor het feit dat precies hetzelfde gebeurt met kernenergieprojecten. Gazprom is het geopolitieke instrument van Poetin als het gaat om gas, Rosatom is dat voor de nucleaire sector.

In Zuid- en West-Europa daalt het animo voor kernenergie rap. Staes: “De reden is simpel, de kosten zijn enorm. Een project als Hinkley Point C in het Verenigd Koninkrijk waar de subsidie op zou kunnen lopen tot zo’n vierendertig miljard euro, laat dat duidelijk zien. Ook in Finland lopen de kosten van een nieuwe kerncentrale gigantisch uit de hand. In Centraal- en Oost-Europa is het plaatje anders. Veel regeringen daar zien kernenergie nog steeds als prestigeprojecten. Ook al is de potentie voor goedkope duurzame energie er enorm. Financiering voor de kerncentrales is echter enkel rond te krijgen met gigantische steun van buitenaf. Rosatom en Poetin zijn de enige die dat bieden, en uiteraard onder voorwaarden.”

Door projecten te bestuderen in landen als Finland, Hongarije, Oekraïne en Wit-Rusland komt er in het rapport een duidelijk beeld naar voren over de werkwijze van Rosatom. Grote leningen, gelinkt aan enorme boetes als er niet aan betalingen wordt voldaan. Verplichtingen voor de inzet van Rosatom-ingenieurs en voor het afnemen van brandstof uit Rusland, enzovoorts. Zulke afspraken geeft Poetin enorme invloed op het energiebeleid en dus de politiek van een Europese lidstaat. Eickhout: “Poetin heeft baat bij een verdeeld EU. Het bezorgt hem macht bij onderhandelingen en het ondermijnt de democratische aantrekkingskracht van de EU op Russen. Dat is onder andere waar Poetin via het promoten van kernenergie in landen als Bulgarije, Tsjechië, Hongarije en Slowakije op inzet.

Kernenergie wordt nog altijd volledig anders behandeld dan elke andere vorm van energie in Europa. “Er is zelfs een speciaal en zwaar achterhaald verdrag voor kernenergie dat Poetin in de kaart speelt: Euratom. Het is hoog tijd dat de EU dit probleem opnieuw de agenda zet. De NOS schreef over de presentatie van het rapport en columnist Rob van Wijk greep het aan om een opinie te schrijven over de rol van kernenergie in het beteugelen van het klimaatprobleem.