De uitstoot van de Nederlandse industrie gaat namelijk maar nauwelijks naar beneden. De Europese en de Nederlandse CO2-prijs doen veel te weinig voor de noodzakelijk verduurzaming. De industrie schermt vaak met de hogere prijs voor emissierechten, maar verzuimt om te vermelden dat zij nog steeds het grootste gedeelte van deze rechten gratis krijgt toebedeeld. In het verleden hebben bedrijven zelfs winst gemaakt bij het doorverkopen van deze gratis rechten of door ze stiekem wel door te bereken aan de klant. Er is al genoeg geschreven over de historische mankementen van het ETS.

Maar ook de voorspellingen over de impact van het herziene ETS-beleid op de industrie zien er niet rooskleurig uit. Zo kwam denktank Sandbag vorige week naar buiten met hun geüpdatete simulatiemodel waaruit blijkt dat de industriële emissies ook de komende jaren slechts mondjesmaat afnemen. Sterker nog, de emissies zullen boven het geplande uitstootplafond uitkomen. Sandbag berekende dat zelfs in het meest optimistische scenario de emissies in 2030 22% boven de limiet van het systeem uitkomen. Er is al kritiek op het ETS omdat de doelstellingen te weinig ambitieus zouden zijn, maar het haalt dus ook de eigen doelen niet.

Dat het ETS onvoldoende zorgt voor verduurzaming van de industrie is vooral te wijten aan de grote hoeveelheid gratis rechten. Nederland gaf in 2022 voor meer dan 3,3 miljard euro gratis rechten weg. Als bedrijven deze prijs wel zouden betalen, is dit een impuls zijn om te verduurzamen én spekt het de staatskas om klimaatbeleid mee te financieren. Het bedrag dat werd opgehaald met de veiling van rechten, zo’n 1,1 miljard euro, was slechts een kwart van de totaal beoogde inkomsten. Dit is nog geen fractie van de vele miljarden fossiele subsidies die richting de industrie gaan. Ook financieel gezien is het dus absurd om het ETS en fossiele subsidies tegenover elkaar te zetten.

Het ETS is al met al geen argument om te pleiten voor behoud van fossiele subsidies. Gezien de urgentie van de klimaatcrisis en de toenemende ongelijkheid is het niet langer houdbaar om zoveel publiek geld naar deze bedrijven te laten vloeien. Bedrijven te weinig laten betalen voor uitstoot en tegelijkertijd laten profiteren van fossiele subsidies is netto geen klimaatbeleid. Het is misleidend om het ETS te noemen als rechtvaardiging voor fossiele subsidies.