Op woensdag 12 februari vergadert de vaste Tweede Kamercommissie Klimaat en Groene Groei over de voortgang rond kernenergie. In de aanloop naar het commissiedebat stuurde minister Hermans een week van tevoren drie brieven aan de Kamer. De eerste betrof de voortgang van de nucleaire kennisinfrastructuur, daarna volgde een update over het programma om “Small Modular Reactors” te bouwen en tenslotte moest de minister de Kamer vertellen dat er geen financiers gevonden zijn. In dit bericht lees je de belangrijkste zaken uit de Kamerbrieven. 

Nucleaire kennisinfrastructuur 

Als je meer kerncentrales in Nederland wilt hebben, zul je ook het personeel moeten hebben om ze te bedienen, repareren, onderhouden en uiteindelijk ook weer af te kunnen breken. Daarom heeft minister Hermans een “Meerjarig Missiegedreven Innovatieprogramma Kernenergie” ingesteld. Dit programma betekent dat er subsidies beschikbaar zijn voor een aantal Hogescholen en Universiteiten om nucleair onderwijs te kunnen geven. Al in 2023 is een bedrag van €65 miljoen vrijgemaakt voor de uitvoering van dit programma tot en met 2030. Als er twee nieuwe kerncentrales gebouwd gaan worden zal de sector structureel – dus na de bouwfase – moeten groeien van 1900 naar mogelijk 3000 fte, waarvan het grootste deel technisch is opgeleid. Bij de bouw van vier nieuwe kerncentrales stijgt dit aantal mogelijk naar 4000 fte. Dat is een vrijwel onmogelijke opgave. Het is voor veel bedrijven nu al enorm moeilijk om aan voldoende geschoold personeel te komen. De vier nieuwe kerncentrales zullen het niet alleen zelf moeilijk krijgen, maar het ook andere bedrijven moeilijker maken. 

De minister schrijft in haar brief ook dat er tijdens de bouwfase mogelijk 5.000 fte aan buitenlands personeel naar ons land zal moeten komen om de bouw mogelijk te maken. En laat migratie, waaronder arbeidsmigratie, voor dit kabinet nu net een gevoelig onderwerp zijn. 

Small Modular Reactors 

Een tweede brief die de Tweede Kamer ontving, betrof de voortgang van de Small Modular Reactors. In een aantal gemeenten en provincies is er belangstelling. De minister wil dit jaar daarom onderzoeken wat er allemaal komt kijken bij de bouw van de kleine kernreactoren. Er zijn inmiddels inleidende gesprekken geweest met bedrijven,  gemeenten en provincies en er worden “simulaties” uitgevoerd. Daarin wordt geïnventariseerd op welke problemen men zal stuiten bij de komst van SMR’s. Ook wordt er bekeken of de Nederlandse industrie zou kunnen profiteren. Het kabinet streeft ernaar om na de zomer een brede visie op SMR’s op te leveren.  

De brief van de minister gaat helaas niet in op onze grote zorg, namelijk dat de discussie over de SMR’s de energietransitie niet vooruithelpt, maar juist hindert. Dat is al concreet het geval in het Noord-Hollandse Opmeer. De Gemeenteraad wil er geen windmolens en zonnepanelen en gaat een intentieovereenkomst sluiten met een SMR-bedrijfje. Die heeft de gemeente wijs kunnen maken dat ze er al eentje in 2030 kunnen hebben. De gemeente trapte erin, wil een stop zetten op de bouw van windmolens en zonneweides en dus zal er vertraging optreden in de energietransitie. WISE schreef eerder een kritische SMR-Brief aan de gemeente Opmeer .

Financiering 

De derde brief aan de Kamer tenslotte gaat over het “Voorlopig Afwegingskader Aangaan nieuwe deelneming – Kernenergie (nieuwbouw)”, met andere woorden hoe financieren we de nieuwe kerncentrales en in welke vorm moet de Staat meedoen? Uit een ronde gesprekken is gebleken dat er geen interesse is van banken en pensioenfondsen om mee te doen. Letterlijks schrijft de minister: 

      “De centrale vraag hierbij is of private bedrijven geïnteresseerd zijn risicodragend te investeren in het nieuwbouwproject voor kernenergie. Het resultaat was dat er uiteindelijk geen interesse van private bedrijven blijkt te zijn.” 

De Staat zal het dus zelf moeten opknappen. Maar dat mag niet zomaar, daar is een procedure voor. Om te bepalen of een deelneming van de Staat gerechtvaardigd is, volgt de minister een afwegingskader, een set van vragen waar telkens ja op geantwoord moet worden. Een uitleg over dit Afwegingskader nieuwe kerncentrales  lees je hier.

Samenvattend

Samenvattend stelt de minister vast dat er geen externe financiers zijn gevonden en dat de Staat dus zelf zal moeten betalen. Het lijkt op een dorpsraad die er graag een restaurant bij wil. Maar ondernemers uit de grote stad zullen alleen maar geld in het nieuwe restaurant willen stoppen als de dorpsraad alle risico’s op zich neemt. Want er zijn al meer restaurants, en het is de vraag of dat nieuwe restaurant de markt niet verstoort. Grote vraag is waarom de dorpsraad dit restaurant zó nodig vindt, dat ze bereid is de kosten zelf te betalen.