In het overzicht van Jetten beschrijft hij per maatregel om hoeveel geld het gaat, of het juridisch mogelijk is om het nationaal aan te passen, en of er andere relevant beprijzend beleid is. Bij veel rijen staat in deze laatste categorie het ETS vermeld. Dit is een Europese regeling die een prijs heft op de CO2-uitstoot van de grote industrie, luchtvaat en energiebedrijven.

‘Ander relevant beprijzend beleid’ is niet relevant

Het lijkt nu alsof deze fossiele subsidie gecompenseerd wordt door een andere beprijzende maatregelen, dat er iets anders tegenover staat. Door anderen, bijvoorbeeld VNO-NCW, wordt het ETS expliciet benoemd als reden om fossiele subsidies in stand te houden. Dit is om drie redenen misleidend en illegitiem.

1. ETS is geen compensatie voor fossiele subsidies

Ten eerste is een CO2-prijs nooit bedoeld als compensatie voor fossiele subsidies. Het is een instrument om bedrijven te laten betalen voor hun vervuiling zodat ze gestimuleerd worden energiebesparende maatregelen te treffen en te innoveren. Het moet dus een beetje pijn doen, en zeker niet enkel de financiële voordelen terugschroeven, en zelfs dat maar heel gedeeltelijk.

2. Bedrag fossiele subsidies binnen ETS is groter dan er wordt opgehaald.

Ten tweede is het emissiehandelssyteem zo ingericht dat er veel meer gratis uitstootrechten worden uitgedeeld dan dat bedrijven moeten kopen voor hun uitstoot. Nederland gaf in 2022 voor meer dan 3,3 miljard euro gratis rechten weg. Het bedrag dat werd opgehaald met de veiling van rechten, zo’n 1,1 miljard euro, was slechts een kwart van de totaal beoogde inkomsten. Jetten noemt het gratis verstrekken van ETS-rechten ook een fossiele subsidie en begroot dit op 3,5 miljard euro voor 2023. Dus zelfs binnen deze Europese beleidsmaatregel is de subsidie hoger dan dat er wordt opgehaald.

3. ETS-inkomsten zijn een fractie van het bedrag aan fossiele subsidies.

Zelfs als je betoogt dat het ETS een compensatie is voor de fossiele subsidies, dan zou het veilen van ETS-rechten dus een bedrag van zo’n 46 miljard moeten opleveren. Dit is bij lange na niet het geval. In 2022 was dit slechts 1,1 miljard. Bedrijven (te weinig) laten betalen voor uitstoot maar tegelijkertijd laten profiteren van fossiele subsidies is netto geen klimaatbeleid.

Het ETS is al met al geen argument om te pleiten voor behoud van fossiele subsidies. Onze overheid moet zich inzetten voor het zo snel mogelijk afbouwen van fossiele subsidies. Daar waar dit niet gelijk kan vanwege internationale afspraken, moeten extra maatregelen komen om deze subsidie op te heffen.