In Den Haag kwamen maandagavond vertegenwoordigers van zes politieke partijen samen voor een stevig inhoudelijk debat over de toekomst van de Nederlandse energietransitie. Onder de titel Door met Duurzaam gingen GroenLinks-PvdA, VVD, Volt, SP, Partij voor de Dieren, en BIJ1 met elkaar in gesprek over hoe Nederland koers houdt richting een schoon, eerlijk en betaalbaar energiesysteem. Het debat werdt georganiseerd door Fossielvrij NL en WISE Nederland. “Vooral de stelling over kernenergie was interessant omdat de twee voorstanders – Volt en de VVD – een stuk minder positief waren dan verwacht”, zegt Lisanne Boersma, directeur van WISE. Tijdens het debat bleek: partijen schrappen geld voor kernenergie.

Miljardenbezuinigingen op kernenergie

Tijdens het debat gaf Simone Ritzer (Volt) aan dat kernenergie wat Volt betreft geen speerpunt is, en vooral nuttig kan zijn om lokale industrieclusters van energie te voorzien. Dit gebeurde nadat bekend werd tijdens het debat dat Volt in de CPB-doorrekeningen €9.5 miljard (van de €13.9 gereserveerde miljard) wilt korten op nieuwe kerncentrales. Volt is hierin niet de enige partij. Uit de doorrekeningen van het CPB blijkt dat óók D66, CDA, en ChristenUnie geld wegtrekken bij kerncentrales1. Dat is politiek saillant omdat deze partijen in hun verkiezingsprogramma juist wel inzetten op meer kernenergie. Volgens aanwezige experts Bernard ter Haar (voorzitter expertteam energiesysteem 2050) en Jan Haverkamp (Greenpeace / WISE) wordt daarmee de kans op een nieuwe kerncentrale steeds kleiner. Haverkamp: “Het nu demissionaire kabinet heeft al laten weten dat twee nieuwe kerncentrales eerder 20 tot 30 miljard gaan kosten. En daar zijn de financieringskosten niet eens bij meegenomen.” 

Ook de VVD wilt niet kost wat kost gaan voor kernenergie. Alisha Müller (VVD) gaf aan dat voor de VVD een kerncentrale zonder marktdeelname onwaarschijnlijk is. Dit is opvallend omdat in februari van dit jaar Minister van Klimaat en Groene Groei Sophie Hermans de Kamer al informeerde dat het niet gelukt was om marktpartijen geïnteresseerd te krijgen om te investeren in nieuwe kerncentrales.  “Daardoor lijkt het alsof de steun voor kernenergie bij veel partijen vooral retorisch is,” zegt Lisanne Boersma, directeur van WISE. “Zodra er financieel moet worden gekozen, verdwijnt het geld voor kerncentrales uit de plannen. En dat kan ook, want kernenergie is niet nodig voor een duurzame energietransitie. Maar daarmee zijn deze partijen op dit moment niet transparant naar hun kiezers.” 

Presentatie manifest

Na het debat werd het manifest Door met Duurzaam gepubliceerd, ondertekend door maatschappelijke organisaties zoals Milieudefensie en Greenpeace, en inmiddels meer dan 100 wetenschappers. De boodschap is helder: Nederland heeft alle troeven in handen om vaart te maken met de energietransitie, maar politiek beleid dreigt het tempo te vertragen. De oproep aan de volgende regering: trap niet op de rem, maar houd vaart in de verduurzaming. 

Het manifest kan hier ondertekend worden.

Het debat bood een zeldzaam moment van inhoudelijke uitwisseling over lange-termijnkeuzes die Nederland de komende decennia zullen bepalen. Lisanne Boersma, directeur van organisator WISE: “Een snelle energietransitie is noodzaak. Het is goed om te zien dat partijen in dit debat elkaar steeds meer kunnen vinden. Omdat het klimaatprobleem steeds urgenter wordt is het nu tijd voor een versnelde aanpak. Daarom moet er een einde komen aan vertragende maatregelen zoals het afbouwen van duurzame subsidies en inzetten op te dure kernenergie”. 

Nederland, Den Haag, 13-10-2025. Foto: Rob Huibers. Verkiezingsdebat over energiebeleid.