Met kernenergie gaan we de opwarming van de aarde niet stoppen. Schone energie neemt het voortouw in het energiesysteem van de wereld, want kernenergie is niet alleen een te dure remedie tegen klimaatverandering, maar het is ook nog eens veel te traag. Dit blijkt uit het World Nuclear Industry Status Report 2019.

“Het klimaat stabiliseren is urgent, kernenergie is traag”, zegt Mycle Schneider, hoofdauteur van het rapport. De auteurs van het rapport zijn ervan overtuigd dat het tijdperk van gecentraliseerde, inflexibele steenkool- en kernenergieproductie ten einde loopt. Kernenergie verliest terrein aan hernieuwbare energiebronnen, zowel qua kosten als capaciteit.

Langzaam

Volgens het rapport is een van de grootste hindernissen voor nieuwe kernenergie de tijd die nodig is om een centrale te bouwen. Het rapport becijfert dat de gemiddelde bouwtijd voor reactoren sinds 2019 iets minder dan 10 jaar is. Dat is ruim boven de schatting van de nucleaire brancheorganisatie de World Nuclear Association (WNA), die ons wil doen geloven dat het 5 tot  8,5 jaar betreft. De productie van kernenergie groeide vorig jaar met slechts 2,4%, terwijl het volume van zon- en windenergie respectievelijk met 18% en 29% groeiden. De extra tijd die kerncentrales nodig hebben om gebouwd te worden, hebben negatieve gevolgen voor de Parijs-doelen, omdat bestaande kolen- en gascentrales CO2 blijven uitstoten in afwachting van vervanging. “Om het klimaat te beschermen, moeten we CO2 reduceren tegen de laagste kosten en in de minste tijd,” zegt Schneider.

Duur

Kernenergie is ook erg duur. Volgens het rapport zijn in het afgelopen decennium de genormaliseerde kosten voor zonne-energie gedaald met 88% en voor wind met 69%. Voor kernenergie zijn deze kosten met 23% gestegen. Veel reactoren kunnen nu al niet op de dagelijkse elektriciteitsmarkten concurreren met hernieuwbare energiebronnen. In de toekomst zal dit niet veranderen. Zelfs als er wereldwijd een CO2-prijs wordt ingevoerd, zou kernenergie qua kosten op den duur niet kunnen opboksen tegen hernieuwbare energiebronnen.Om klimaatverandering en opwarming van de aarde tegen te gaan, moeten er snelle, schaalbare en in massa geproduceerde oplossingen zoals zonne- en windenergie worden geïmplementeerd,  door verschillende actoren met weinig institutionele voorbereiding.

World Nuclear Industry Status Report

Het World Nuclear Industy Status Report (WNISR) werd voor het eerst in 1992 gepubliceerd. Het is een grondige beschrijving van de werkelijke stand van zaken in de wereld van de kernenergie. Vanaf 2004 verschijnt het rapport jaarlijks. Het beoordeelt in detail de prestaties (heden en verleden) van de nucleaire industrie. Het rapport van 2019 beschrijft op 323 pagina’s de status en trends van de internationale nucleaire industrie en analyseert de potentiële rol van kernenergie als een optie om klimaatverandering tegen te gaan. Onder meer acht interdisciplinaire experts uit zes landen hebben bijgedragen aan het rapport.Dit rapport is zeer belangrijk omdat gepresenteerde cijfers in het verleden vaak onbetrouwbaar zijn gebleken. De IAEA, het VN-agentschap dat kernenergie zowel moet controleren als promoten overdrijft al jaren het aantal reactoren dat in aanbouw zou zijn evenals presetaties van reactoren in werking. Door centrales op te nemen waarvan de bouw ooit begonnen is maar waaraan de werkzaamheden al lang zijn stilgelegd wordt de indruk gewekt dat kernenergie in de wereldwijde energiemix groeit. Media nemen dit vaak over. De WNISR rapporten kijken naar de werkelijke situatie en benoemen die, onderbouwt met bronnen en geïllustreerd met simpele maar effectieve visualisaties.

Feiten en cijfers 2019 in een notendop:

• In 2018 nam de opwekking van kernenergie wereldwijd toe met 2,4 procent, waarvan 1,8 procent dankzij een toename van 19 procent in China. Exclusief China steeg voor de opwekking van kernenergie met 0,6 procent na drie jaar op rij te zijn gedaald;
• Wereldwijd groeide windenergie met 29 procent, zonne-energie met 13 procent, nucleair met 2,4 procent in 2018.;
• Het nucleaire aandeel van de wereldwijde opwekking van elektriciteit is blijven dalen vanaf een historische piek van ongeveer 17,5 procent in 1996 naar 10,15 procent in 2018;
• Zeker 27 van de 46 centrales in aanbouw liggen achter op schema, meestal meerdere jaren;
• Begin 2018 zouden er 15 reactoren worden opgestart. Zeven daarvan haalde het, plus 2 in 2019. In totaal zijn vanaf 2018 negen reactoren opgestart waarvan twee in Rusland en zeven in China;
• Om status quo van de operationaliserende units te behouden zouden er 14 extra reactoren (vergelijken met eind 2018) herstart of gestart worden in 2020. In 2030 moeten er 188 nieuwe reactoren worden aangesloten op het netwerk om de status quo te behouden, 3,2 keer zo snel als de afgelopen 10 jaar (59 startups tussen 2009-2018);
• China gaf ondertussen in 2017 een recordbedrag (146 miljard dollar) uit aan hernieuwbare energiebronnen – meer dan de helft van het totaal in de wereld – en in 2018 was dit nog steeds bijna tweemaal de VS (91 miljard dollar);
• In 2018 werd er 165 GW (een record) aan hernieuwbare energiebronnen toegevoegd aan het wereldwijde energienet. In 2017 was dit 157 GW.
• Het bouwen van nieuwe kerncentrales duurt 5 tot 17 jaar langer dan zonne- en windparken op land.

Kernenergie en hernieuwbare energiebronnen

• Slechts vijf landen (Wit-Rusland, Japan, India, Turkije en Verenigde Arabische Emiraten) geven aan na te denken over uitbreiding van hun nucleaire arsenaal om de klimaatdoelstellingen te halen. 111 landen zeggen juist duurzame energie opwek uit te breiden.
• Volgens het IPCC rapport zijn er enkele scenario’s om onder de 1,5C opwarming te blijven zonder kernenergie mogelijk.
• Investeringen in kernenergie waren in 2018 is beduidend minder (minder dan een kwart) dan in duurzame alternatieven: US$33 billion voor kern tegenover  US$134 in wind en US$139 in zon.
• 65 procent van investering in elektriciteitsproductiecapaciteit gaat naar duurzame opwek.
• Zon- en windenergie zijn nu vaak goedkoper dan elke fossiele opwek, zelfs zonder subsidie of andere financiele ondersteuning.
• Kosten voor opwek duurzame elektriciteit daalt sinds 2009 met 69 procent (wind) en 88 procent (zon) terwijl kernenergie juist stijgt met 23 procent.
• China is nu ’s werelds grootste producent, exporteur en installateur van zonnepanelen, windturbines, batterijen en elektrische voertuigen. China heeft meer dan 150.000 patenten op duurzame energie sinds 2016. Dit komt neer op 29 procent van het wereldwijde totaal.

Conclusie:  “it is becoming increasingly clear that this logic supports renewable energy, currently primarily solar and wind, and not nuclear power.” 

Kernenergie en klimaatverandering

De auteurs van het rapport zijn heel duidelijk: Om het klimaat te beschermen, moeten we de meeste broeikasgassen reduceren tegen de laagste kosten en de minste tijd. Hoe urgenter de klimaatcrisis, des te belangrijker ‘klimaateffectiviteit’.  Daarbij moeten we onder meer kijken naar hoe we zo snel mogelijk de meeste broeikasgasreducties kunnen reduceren per dollar. We hebben namelijk beperkte financiële middelen en heel weinig tijd. Dure en trage opties reduceren jaarlijks minder broeikasgassen dan goedkopere en snellere opties zouden doen. Zelfs het financieel ondersteunen van economisch noodlijdende reactoren, heeft een negatief effect op het klimaat: Het reduceert minder broeikasgassen per dollar dan wanneer de betreffende financiële middelen zouden worden ingezet voor hernieuwbare energiebronnen.

Conclusie: “To protect the climate, we must abate the most carbon at the least cost—and in the least time—so we must pay attention to carbon, cost, and time, not to carbon alone.”