Op 17 augustus waren we met een brede coalitie* op bezoek bij het ministerie van financiën. Namens WISE zat onze collega Lisanne Boersma aan tafel. Met minister Rob Jetten en staatssecretaris Marnix van Rij hebben we het gehad over fossiele subsidies en hoe deze een duurzaam en circulair Nederland in de weg staan. Het was mooi om daar met elf sprekers te zijn die allemaal vanuit hun bedrijf, sector of expertise vertelde wat de perverse prikkels zijn en wat ervoor nodig is om echt te verduurzamen: het ging niet alleen om het afbouwen van bestaande subsidies en de consequenties daarvan, maar juist over keuzes voor een echte schone, duurzame en gezonde samenleving.

Fossiele regelingen en bedragen

Het beloofde afbouwplan gaat er voorlopig nog steeds niet komen, een grote teleurstelling. Maar voor Prinsjesdag zijn in ieder geval alle regelingen en de bijbehorende bedragen in kaart gebracht. Ook is ons is toegezegd snel daarna weer met elkaar in gesprek te gaan, dat is fijn. Want met alle informatie op tafel kunnen we concrete voorstellen bespreken of deze regelingen af te bouwen.

Fossiele subsidie voor de industrie

Mijn inbreng bij het gesprek ging over het Europese emissiehandelssysteem (ETS). In 2022 bracht het ETS onze staatskas 1,1 miljard euro op. Maar tegelijkertijd werd er voor zo’n 3 miljard aan gratis CO2-rechten uitgedeeld. Omdat de industrie voor het overgrote deel van hun uitstoot gratis rechten ontvangt verduurzamen zij nauwelijks, concludeert de Nederlandse emissieautoriteit. In plaats van deze bedrijven wel te laten betalen voor hun CO2-uitstoot wordt nu door de overheid nog eens 3 miljard uitgetrokken voor maatwerkafspraken.

Deze gratis rechten zien wij als fossiele subsidie. En niet alleen wij, ook de Europese rekenkamer concludeert dit en stelt dat het verduurzaming in de weg zit omdat het de invoering van koolstofarme technologieën vertraagt. Ik heb de minister gevraagd zich in Europa in te zetten voor een ambitieuzer ETS en snellere afbouw van gratis rechten. Maar natuurlijk hoeven we niet op Europa te wachten. Je kan wel degelijk nationale maatregelen nemen, denk aan een nationale CO2-prijs die wel echt zoden aan de dijk zet.

Nieuwe economie

Samen met de andere sprekers hebben we er bij de bewindslieden op aan gedrongen  dat sneller en diepgravender uitfaseren van fossiele subsidies noodzakelijk is. We hebben duidelijk kunnen maken dat er een visie moet zijn over wat voor economie we willen. De impact analyse van het afbouwen van fossiele regelingen moet niet alleen gaan over wie er geen subsidies meer krijgen maar welke mogelijkheden er ontstaan als duurzame en circulaire producten een eerlijke kans krijgen.

Vervolggesprek

Ons is toegezegd na prinsjesdag, wanneer de regelingen en bedragen bekend worden gemaakt, snel verder te praten. WISE blijft zich inzetten voor een stop op fossiele subsidies. We houden jullie op de hoogte!

*We waren nu met elf mensen uit de bredere coalitie van meer dan 270 bedrijven en organisaties die de brandbrief ‘stop fossiele subsidies’ hebben ondertekend. Aanwezig waren mensen van Fossielvrij NL, Groene Zorg Alliantie, ASN Bank, Greenchoice, FNV, Tolhuistuin, Sprinklr, DGBC (Dutch Green Building Council), DRIFT, en Branchevereniging Kringloop Nederland