De Nederlandse regering overweegt de bouw van nieuwe kerncentrales. Het is verstandig om niet alleen te luisteren naar de opgepoetste verkoopargumenten van de leverancier. Let op de verborgen kosten, die zijn niet mis. Ir. J.W. Storm van Leeuwen zette voor ons enkele aspecten op een rijtje, die nogal eens vergeten worden.

Kosten opslag kernafval

Een uniek aspect van kernenergie is dat bij het vrijkomen van warmte door de splijting van uraniumkernen onlosmakelijk kunstmatige radioactiviteit ontstaat. Eén kerncentrale produceert elk jaar een hoeveelheid kunstmatige radioactiviteit overeenkomend met duizend maal de hoeveelheid radioactiviteit die ontstaat bij de ontploffing van één 15 kt atoombom (Hiroshima bom). Bij de rampen van Chernobyl en Fukushima samen kwam een hoeveelheid kunstmatige radioactiviteit vrij van ongeveer 1000 atoombomequivalenten, 1/10000 van de mondiale inventaris. De kunstmatige radioactiviteit bevindt zich in de afgewerkte splijtstof, in de materialen van de reactor en bijbehorende installaties, en in de gebruikte materialen die nodig zijn voor de bedrijfsvoering van de kerncentrale.

Sinds het begin van de toepassing van kerntechniek in de jaren 1940’s staat alle radioactieve afval nog in tijdelijke opslagplaatsen te wachten op definitieve berging, kwetsbaar voor natuurrampen, voor terrorisme en voor oorlogshandelingen. Met de dag neemt kans toe op een nucleaire ramp waarbij de rampen van Chernobyl en Fukushima verbleken.

Om onze planeet leefbaar te houden voor toekomstige generaties moet alle kunstmatige radioactiviteit voor duizenden jaren geisoleerd van de biosfeer worden. Momenteel is nergens ter wereld zo’n geologische bergplaats verwezenlijkt.

Kosten omtmanteling

De kosten voor de volledige afhandeling van een kernenergieproject worden nu al geschat op meer dan van de bouw van de kerncentrale. Behalve de definitieve berging van het radioactieve afval dat tijdens de operationele levensduur van de reactor is ontstaan, omvat afhandeling ook de ontmanteling van de kerncentrale aan het eind van zijn technische levensduur. Hierbij komt tienduizenden ton radioactief materiaal vrij, dat ook van de biosfeer geisoleerd moet worden. Nogmaals: nergens ter wereld is het afhandelingstraject ooit voltooid.

Nederland heeft ook zonder nieuwe kerncentrales nog een forse rekening open staan. De afgewerkte splijtstof van de kerncentrale Borssele is, en wordt nog steeds, tijdens zijn bedrijfsduur vervoerd naar de opwerkingsfabriek La Hague in Frankrijk. De materialen met alle kunstmatige radioactiviteit, exclusief het geextraheerde plutonium, komen terug en moeten van de biosfeer geisoleerd worden. Tevens een evenredig radioactief deel van de fabriek als die wordt ontmanteld. Daarbij komt dat de kerncentrale Borssele zelf te zijner tijd ook moet worden afgebroken en het radioactieve puin en schroot van de biosfeer geisoleerd worden.

Bij elkaar is dit een klus die tientallen miljarden euros zal kosten en tientallen jaren zal duren. Tegenover de kosten staan geen financiële verdiensten. Kunnen onze kindskinderen dit opbrengen? Hebben zij dan de beschikking over voldoende deskundig personeel? Dat is nu al een probleem.

Daarnaast:

De Nederlandse regering ziet in hierboven beschreven nuclaire erfenis kennelijk geen probleem, ook niet in de volgende feiten:

1. de hoge bouwkosten: ongeveer 15 miljard euro per 1000 megawatt vermogen
2. de lange bouwtijd van nieuwe kerncentrales van tenminste 15 jaar
3. de specifieke CO2 emissie, momenteel 130 gCO2/kWh, oplopend naar 400 gCO2/kWh in de periode 2070-2080, doordat de beschikbare uraniumertsen steeds armer worden, omdat de rijkste ertsen het eerst gedolven worden.

Los van het bovenstaande: zou het niet verstandig zijn om alvorens een beslissing te nemen eerst even over de schutting te kijken? Hoe zijn de ervaringen in het buitenland: Olkiluoto in Finland, Flamanville in Frankrijk, Hinkley Point C in het VK? Welke consequenties zullen de ontwerpfouten in de EPR reactor hebben die in de kerncentrale van Taishan in China aan het licht zijn gekomen? De Franse reactorbouwer EdF is door de Franse staat gered van faillisement.

Hoe verhouden de kosten en bouwtijd van deze kerncentrales zich met een equivalent vermogen van zon en wind gekoppeld aan een waterstofbuffer?

Gedetailleerde rapporten met literatuurverwijzingen en fysische analyses van bovengenoemde onderwerpen zijn te vinden op de website: Nuclear Legacy and the Second Law, www.stormsmith.nl