23 mei 2022

Kerncentrales maken Frankrijk kwetsbaar door veiligheidsproblemen en klimaatcrisis

Halverwege mei 2022 lagen 30 van de 56 Franse kerncentrales stil voor veiligheidsonderzoek, brandstofwisseling en de uitgebreide tienjaarlijkse revisie. Daarboven op kwam dat verschillende kerncentrales in mei 2022 minder stroom mochten leveren omdat het koelwater te warm was door de eerste hittegolf van het jaar. Ook in 2015 en 2018 had Frankrijk te kampen met stroomuitval door hittegolven. In 2012 en 2017 dreigde een totale stroomuitval (black-out) door een erg koude winterperiode. Het buitenland moest toen bijspringen. Het idee dat Franse kerncentrales altijd voldoende elektriciteit kunnen leveren blijkt een illusie. De grootschalige afhankelijkheid van kernenergie zorgt juist voor de kwetsbaarheid van de energievoorziening.

Haarscheuren vastgesteld in kerncentrales

Eind 2021 werden scheurtjes vastgesteld in zogeheten elleboogpijpen van de nieuwste generatie Franse kerncentrales (N4 van 1.450 Megawatt). Het gaat hier om pijpen in het primaire systeem, het centrale deel van de kerncentrale, de primaire kringloop. Daarom besloot de toezichthouder ASN dat deze centrales moesten sluiten in afwachting van een oplossing van het probleem.

Vervolgens onderzocht de eigenaar van de kerncentrales EDF ook de iets oudere serie kerncentrales van 1.300 Megawatt en daar werden dezelfde problemen vastgesteld. Alle reden dus om ook de 33 oudste generatie kerncentrale van 900 Megawatt te onderzoeken: ook hier werd in een aantal hetzelfde probleem vastgesteld. Al met al komt het erop neer dat 12 kerncentrales geen stroom meer mogen leveren en voorlopig buiten bedrijf zijn gesteld.

De reparatie van alle kerncentrales zal volgens Bernard Doroszczuk, de voorzitter van de toezichthouder Autorité de Sûreté Nucléaire (ASN) enkele jaren duren. Voor de reparatie moeten de overige kerncentrales stuk voor stuk stil worden gelegd.

Valse veiligheidsdocumenten

Ook in 2017 en 2018 ontstonden er in Frankrijk grote problemen met technische mankementen bij de kerncentrales. Met serieuze leveringsproblemen als gevolg.

In juni 2016 bleek de kernenergiefabrikant Areva documenten over de kwaliteit van belangrijke componenten van kerncentrales vervalst te hebben. Het ging om een te hoog gehalte aan koolstof in het metaal waardoor de sterkte van de componenten minder zou kunnen zijn dan volgens de veiligheidsvoorschriften vereist is. Op grond daarvan eiste ASN een grondig onderzoek naar alle 18 kerncentrales die dergelijke componenten hebben. De Franse toezichthouder op kernenergie Autorité de Sûreté Nucléaire (ASN) heeft op 16 januari 2017 de herstart van 9 kerncentrales goedgekeurd.

Franse kerncentrales kwetsbaar in de zomer

In mei hadden verschillende kerncentrales te maken met beperkingen van de productie. Door de eerste hittegolf van dit jaar was de temperatuur in een aantal rivieren al zo toegenomen dat het koelwater bij productie op vol vermogen warmer zou worden dan de vergunning toelaat. EDF schakelde de vier eenheden van de kerncentrale Blayais, op zo’n 60 kilometer Bordeaux, grotendeels af.  Het resultaat is dat nog minder atoomstroom geproduceerd mag worden.

Het gaat hier om een terugkerend probleem dat zich echter nog niet eerder zo vroeg in het voorjaar voordeed. Tijdens een hittegolf in de zomer van 2015 warmden de rivieren op en mochten de Franse kerncentrales minder elektriciteit leveren om te voorkomen dat het geloosde koelwater te warm werd. De overheid stond toe dat dit koelwater 28 graden Celsius mocht zijn. Dat is hoger dan de 25 graden die in Zwitserland en Duitsland aanvaardbaar wordt geacht.

Begin augustus 2018 was er ook een hittegolf. Op 3 augustus 2018 werd de exploitant EDF gedwongen om vier kernreactoren op 3 locaties te sluiten. Maar in die periode waren er ook kerncentrales in onderhoud. Op 6 augustus 2018 was de situatie als volgt: 21 kerncentrales niet beschikbaar, terwijl er 7 op gereduceerde capaciteit moesten draaien. In totaal miste toen 24.230 megawatt.

Kwetsbare elektriciteitsvoorziening in de winter

De meeste Fransen verwarmen hun huizen elektrisch en dat geeft een piek in het stroomgebruik bij erg koude dagen. Op 10 januari 2017 bedroeg de import volgens de  Franse netbeheerder RTE 8500 MW, terwijl er maximaal 12.000 MW geïmporteerd kan worden. Daarom werden oude oliecentrales met een vermogen van 2000 MW weer geactiveerd. Op deze manier werd een dreigende totale stroomuitval (black out) verhinderd. In de koude winterperiode van 7 tot 10 februari 2012 moest Frankrijk ondanks de kerncentrales elk uur elektriciteit uit Duitsland, België, Italië en Zwitserland importeren.

Al met al geen gunstig vooruitzicht voor een land dat zich veel te afhankelijk heeft gemaakt van onbetrouwbare atoomstroom.

 

Het volledige artikel inclusief verwijzingen en voetnoten: Franse kerncentrales kwetsbaar