Op 14 juli 2021 lanceerde de Europese commissie het Fit For 55 pakket. Dit is een uitgebreid pakket voorstellen om in 2030 de uitstoot van broeikasgassen met 55% te verminderen en uiteindelijk in 2050 klimaat neutraal te zijn. In dit pakket zit een voorstel voor de herziening van het Europese Emissie Handelssysteem (ETS). In een publieke consultatie vraagt de Europese Commissie aan Europese burgers, bedrijven en maatschappelijke organisaties om hun mening over de ingediende voorstellen. WISE heeft het nodige aan te merken op de herziening van het Emissie Handelssysteem. Lees hier onze uitgebreide feedback die wij hebben ingebracht bij de consultatie.

Samenvatting voorstellen WISE 

WISE stelt de verhoogde ambitie van de Europese Commissie om broeikasgassen versnelt terug te dringen op prijs. Wij zijn echter van mening dat het huidige voorstel niet ambitieus genoeg is om de opwarming van de aarde binnen de 1.5 graad te houden, zoals overeengekomen in het akkoord van Parijs.  

Beter en sneller 

De doelstelling om 55% minder broeikasgassen uit te storen in 2030 is niet ambitieus genoeg. Een UNEP rapport stelde vast dat – om binnen de 1.5 graad te blijven – de EU 68% minder uit moet stoten in 2030. De verschillende elementen van het ETS moeten daarom nog beter en sneller worden geïmplementeerd om gevaarlijke opwarming van de aarde voorkomen. Dit betekent een grotere eenmalige aanpassing van de hoeveelheid emissierechten in omloop, een beter Markt Stabiliteits Reserve, een snellere introductie van de importheffing en het eerder afschaffen van gratis emissierechten. Ook de scheepvaart en luchtvaart moeten sneller opgenomen worden in het ETS dan momenteel voorgesteld.  

Groener 

Het ETS zou beter bij moeten dragen aan duurzame alternatieven. WISE is tevreden dat de Europese Commissie voorstelt om 100% van de ETS opbrengsten ten goede te laten komen aan het klimaat. Het voorstel is echter niet specifiek genoeg over wat daarmee bedoeltdwordt. Daardoor bestaat het risico dat ETS inkomsten besteed worden aan bijvoorbeeld compensaties voor vervuilende bedrijven, zoals de huidige Nederlandse regeling voor Indirecte Emissiekosten. WISE pleit daarom voor transparantie en heldere criteria voor de besteding van inkomsten uit het ETS.  

Socialer 

De herziening van het ETS zal (eindelijk!) tot een realistische prijs voor de uitstoot van broeikasgassen leiden. Dit betekent dat de vervuiler betaalt, wat WISE ondersteunt. Het betekent echter ook dat vervuilers in welvarende landen evenveel betalen als vervuilers in armere landen. Daarom is WISE het niet eens met het voorstel van de Europese Commissie om het ETS uit te breiden voor de uitstoot van verwarming van gebouwen en vervoer. Een welvarend Nederlands bedrijf zal bijvoorbeeld nauwelijks een prijsprikkel ervaren om zijn kantoor te verduurzamen, terwijl de verwarmingskosten voor een huishouden in Polen onoverkomelijk kunnen worden.  

Ook in de nieuwe grensbelasting (CBAM) schuilt een gevaar. De voorgestelde importheffing aan de grens kan de export uit de armste landen disproportioneel schaden. Bijvoorbeeld als zij de middelen niet hebben om hun industrie te verduurzamen. De EU heeft een morele plicht om deze landen de kans te geven hun economie te ontwikkelen. Ze zouden hen dan ook (deels) moeten uitzonderen van de voorgestelde importheffing.  

Breder 

WISE stelt ten slotte voor om meer sectoren te belasten in het ETS. In de door Nederland ingevoerde CO2 heffing voor de industrie is afvalverbranding al meegenomen als vervuilende speler. Een voorbeeld dat het ETS zou moeten volgen. Daarnaast pleit WISE ervoor om biomassa volwaardig mee te nemen in het ETS. Volgens het voorstel hoeven er voor het verstoken van ‘duurzame’ biomassa geen emissierechten gekocht te worden. Dit is niet in lijn is met de wetenschappelijke feiten over de daadwerkelijke uitstoot bij verbranding van biomassa voor energie. Een gevaarlijke ontwikkeling voor de bossen die juist zo cruciaal zijn voor de opslag van CO2.